Bir Kırsal Kalkınma Örneği “TKDK”

İnsanlığın kültürel ve ekonomik mirası olarak tarım, 10.000 yıl öncesinden günümüze Dünya’da en önemli üretim dalını oluşturmaktadır. Tarım, her şeyin elektronik olarak yaşandığı çağımızda bizi kaynağımıza, toprağa bağlayan bir faktör olmaktadır.

Küresel düzeyde tarımı destekleyen çeşitli uluslararası birlikler, ülkeler ve kurumlar bulunmaktadır. Bunların içinde tarımda en büyük katkıyı Avrupa Birliği sağlamaktadır. Avrupa Birliği aday ve potansiyel aday ülkelere -bu arada ülkemize- Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-Accession-IPA) Kırsal Kalkınma bileşeni IPARD ile destek sunmaktadır. İlk olarak 2007 yılında hayata geçirilen IPARD-I ile ülkemizde çok sayıda tarımsal üretici ve potansiyel yatırımcı bu yardımlardan yararlanmıştır.

Ülkemizde, 2007-2013 arasında uygulanan IPARD-I programı neticesinin olumlu seyretmesinin ardından, 2014-2020 yılları arasında IPARD-II programı uygulanmaya konulmuştur.

“42 ilimizde uygulanan bu IPARD projesi nedir?” Bu sorunun cevabını vermeye çalışalım.

Öncelikle Kırsal Kalkınma Bileşeni, başka bir tanımla IPARD  ülkemizde Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Tarımsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) tarafından  yürütülmektedir. TKDK 42 ilde örgütlenmiş bir kamu kuruluşudur. Kurulduğu 2007 yılından bu yana tarımsal üreticilerin hep yanında olan bu kurum olarak, şimdiye kadar 6.6 milyar TL hibe tutarını üreticilerimize ulaştırmıştır.

“İnsan” kelimesinin iki mâna üzerinden doğduğu söylenir. Birincisi “üns”tür ki “üns” insanın başka varlıklarla ünsiyet halinde olması demektir. Tanımak, tanışmak, bilmek, sevmek, bu hâl içinde ortaya çıkan fiillerdir. “İnsan” kelimesinin diğer mânâsı ise “nisyan” kelimesinden gelir. “Nisyan” unutmak demektir. İnsan, unutan varlıktır. İnsan nüsyan ile maluldür.

TKDK, devlet ile çiftçiyi birleştirip “insan” kelimesinin “nisyan” manasını bize unutturup, halk ile ünsiyet kuruyor. Üstelik bunu Diyarbakır’ın Bismil ilçesinden, Çanakkale’nin Bozcaada ilçesine kadar km’lerce mesafede yapıyor. Süt üretim tesisi kurulması, soğuk hava deposu yapılması, elektrik enerjisi tesisi kurulması, butik otel, mantar üretim tesisine kadar sınırsız alanda destek veriyor. Bu desteklerle yatırımcının kesesinden mümkün olduğunca en az para çıkmasını sağlıyor.

Avrupa Birliği’nin %75 ve T.C. Hazinesinin %25 katkısı ile verilen bu destekler, TKDK uzmanları eliyle üreticiler ve yatırımcılarla buluşuyor.

Girişimcilere verilen destek sayesinde 26 yaşında olan bir genç butik otel işletebiliyor. Doğup büyüdüğü köyünün, enerjisini doğayı da koruyarak kendi vermek isteyen emekli bir öğretmen güneş enerjisi tesisi ile bunu yapabilmektedir. Yine aynı şekilde Mardin’de tekstil şirketinde çırak olarak çalışan bir kadının patronluğa yükselen hikayesi TKDK tarafından verilen hibelerle sağlanıyor.

Milletimizin en kalıtsal özelliklerinden olan yaptığı işi en iyi şekilde yapan fakat yanına alternatif olarak başka bir şey koymama özelliği bu kurum sayesinde ortadan kalkıyor. Örneğin fındığı ile ünlü ilimiz Ordu, Türkiye’de fındık üretiminde birinci sırada bulunmaktadır. Bu fonlar sayesinde üreticilerimiz fındık üretiminin yanına kivi, arıcılık, seracılık gibi faaliyetlerle de uğraşıyor.

Yine aynı şekilde yazma eserleriyle ünlü Tokat ilimizde haşhaş, üzüm, fasulye şehrin ekonomisine katkı sağlayan ürünler arasına girebiliyor. Adeta kırsal bir kalkınma hikayesi yazan TKDK sayesinde kadınlarımız birer küçük fabrika/atölye sahibi olabiliyor. Üniversite öğrencileri aldığı hibe sayesinde mantar üretim tesisi kurabiliyor. Besicilik yapan ahır sahibi, ahırını büyütüp modern bir tesise dönüştürebiliyor.

İnsanımızla ünsiyet bağı kurup onları unutmayan, adeta devletimiz ile bütün Türkiye coğrafyası arasında bir köprü kuran, kültürel ve ekonomik mirasımız olan tarımı tüm coğrafyamızda yeşerten tohumdan ağaca, ağaçtan meyveye, meyveden glikoza, glikozdan enerjiye dönmesini sağlayan aracı kuruluş olan TKDK özelinde Tarım ve Orman Bakanlığımızın tüm paydaşları bütün bu üretimi paylaşmaktadır.

TKDK, her yıl  web sitesinden belli sektörlere yönelik çağrı ilanları yapmaktadır. İlanlarda, desteklenecek sektörler, başvuru şartları, yerine getirilmesi istenen kriterler ve proje başvuru tarihleri belirtilmektedir. Sahada da yatırımcı adaylarına yönelik tanıtımlar yapılmaktadır. Birebir bilgi almak isteyen yatırımcılara TKDK kapılarını açarak uzman kadrosuyla yatırımcı adaylarına istediği zaman bilgi vermektedir. Yatırımcılar başvuru çağrı ilanında yer alan sürelerde TKDK’ya projelerini sunmakta, değerlendirmeler neticesinde TKDK’nın internet sitesinden ilan edilen projeler hibe almaya hak kazanmakta  ve akabinde sözleşme imzalanmaktadır. Yatırımın tamamlanmasının ardından hibe ödenmesi yapılmakta ve 5 yıl boyunca işletmeler TKDK tarafından kontrol edilmektedir.

Yatırımcılar, her ay yayınlanan başvuru çağrı rehberindeki kriterlere göre başvurup projelerine yönelik hibe desteği alabilmektedir.

TKDK tarafından desteklenen sektörler:

• Tarımsal İşletmenin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırmalar,
• Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar,
• Tarım-Çevre-İklim ve Organik Tarım,
• LEADER Yaklaşımı-Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması,
• Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme, olmaktadır.