Çin Eşyalarında Gümrük Vergisi Ne Kadar Çıkar? Yurt Dışından Satın Alınan Eşyaların Gümrük Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Yurt dışından alışveriş yapmanın çok kolay hale geldiği günümüzde, dünyanın dört bir yanından ülkemize ürünler siparişler edilmektedir. Bu eşyaların yurda girmesiyle birlikte gerekli gümrük kontrolleri yapılarak, yetkili idarelerce eşyaların gümrük vergileri tahsil edilmektedir. Biz de yazımız devamında Çin Halk Cumhuriyeti (Ali Express, Ali Baba ve Temu) ile AB ülkelerinden alınan eşyaların gümrük vergileri hakkında bilgi vermeye çalıştık…
Av. Cengizhan Esmer
Günümüzde dünyanın herhangi bir yerinden alışveriş yapmanın oldukça kolay hale gelmesinde küreselleşen dünya ekonomik sisteminin yarattığı e-ticaret uygulamalarının büyük etkisi olmuştur. Yurt dışı alışveriş sitelerinin elektronik ticaret uygulamaları sayesinde posta yoluyla herhangi bir ürünü satın almak, yurt içindeki herhangi bir eşyayı satın almak kadar kolay hale gelmiştir. İnsanlar bu gelişmeler ekseninde uluslararası alışveriş sitelerinin aplikasyonları üzerinden sipariş ettikleri ürünlere çok kısa sürede ulaşmaya başlamıştır. Tüm dünyada etkisini gösteren bu gelişmeler, ülkemizi de kısa sürede etkisi altına almış ve ülkemizden de posta yoluyla dünyanın dört bir yanından eşya siparişleri verilmeye başlanmıştır. Özellikle Çin’de yerleşik Ali Express, Ali Baba ve Temu gibi e-ticaret sitelerinden yapılan alım-satım işlemleri ülkemizde hızla yaygınlaşmıştır. Bu durumun iç ticari dengemizi sarsmaya başlaması üzerine kamu otoriteleri posta yoluyla getirilen eşyalardaki önlemleri ve vergi oranlarını farklı zamanlarda arttırma kararı almıştır.
İlk uygulamalarında bir çok ülkenin vergi muafiyetleriyle ülke içinde yaygınlaştırmaya çalıştığı posta eşyaları için zaman içerisinde parasal muafiyetlerdeki üst sınırlar düşürülmüş, eşya kotaları getirilmiş, adet sınırlamasına gidilmiş, bazı yasaklı eşya listeleri oluşturulmuş ve vergi oranlarının arttırılması yoluna gidilmiştir. Dünya genelinde alınan bu önlemler, ülkemizde de etkisini göstererek zaman içerisinde posta yoluyla getirilen eşyalardaki vergi muafiyetlerinin kaldırılması yolunda seyir izlemiştir. Bu önlemlerle birlikte üretici ve tüketici haklarının korunması amaçlanarak, yurt dışı eşya siparişlerinin minimal düzeyde tutulması hedeflenmiştir. Ülkemizde yapılan son düzenlemeye göre: AB ülkelerinden sipariş edilen posta eşyalarındaki tek ve maktu vergi oranı %20‘den %30’a çıkarılmış, Çin Halk Cumhuriyeti üzerinden yapılan siparişlerde de vergi oranı %30’dan %60’a çıkarılmıştır. Yapılan bu düzenlemeyle birlikte son günlerde hızla yaygınlaşan temu alışveriş sitesi oldukça olumsuz etkilenecektir.
Posta Yoluyla Yurt Dışından Getirilen Eşyaların Denetimi Nasıl Yapılıyor?
Posta yoluyla yurt dışından sipariş edilen eşyaların ülkemize girmesiyle birlikte, bu eşyalar gümrük idarelerinin gözetimi altına alınmaktadır. Posta idareleri (PTT) veya uluslararası kargo firmaları (UPS, DHL, TNT, FEDEX) tarafından gümrük idarelerince belirlenen veya izin verilen depolara alınan eşyalar, yetkili firmalar tarafından gümrüğe sunulmaktadır. Bu aşamadan sonra yurt dışından getirilen posta eşyaları, gümrüklerde uygulanan sair mevzuat hükümleri çerçevesinde kontrol edilerek vergiye tabi tutulmaktadır. Ticaret Bakanlığına bağlı gümrük müdürlükleri bünyesinde çalışan muayene memurları posta idarelerinin gümrüğe sundukları eşyaların fiziki kontrol işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bu kontrollerde bahse konu eşyaların posta yoluyla getirilmesinin yasak olup olmadığı, ticari miktar ve mahiyet arz edip etmediği ve kıymetleri üzerinden vergilerinin hesaplanması sağlanmaktadır.
Her ay yüz binlerce posta kolisi içerisinde yurt dışından sipariş edilen bu eşyalar, gümrük idareleri tarafından nasıl vergilendirilmektedir? Posta yoluyla eşya getirilmesinin yasal dayanakları nelerdir? Posta yoluyla kozmetik ürünleri getirmek yasak mıdır? Elektronik sigara, nargile ve tütün mamulleri posta yoluyla getirilebilir mi? 30 Euro üzerinden olan eşyalar gümrüklerden nasıl çekilir? Posta yoluyla cep telefonu getirilebilir mi? Yurt dışından protein tozları, vitaminler ve ilaçlar getirilebilir mi? Yazımız devamında bu soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Posta Yoluyla Getirilen Eşyalarda Yasal Dayanak
Posta yoluyla gelen eşyaların yasal dayanağını, 4458 Sayılı Gümrük Kanunun 173 ila 175 inci maddeleri, 2009/15481 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 62 ve 63 üncü maddeleri ve 07.10.2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 455 ila 475 inci maddeleri oluşturmaktadır. Bunlara aykırı olmamak kaydıyla Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan genelgeler, tebliğler, dağıtımlı bilgi yazıları ve ilgili bakanlıkların genel müdürlüklerince çıkarılan tebliğler, dağıtımlı yazılar posta yoluyla gelen eşyaların yasal dayanaklarını oluşturmaktadır. Gümrükler Genel Müdürlüğünce 29.04.2022 tarihinde çıkarılan 2022/9 sayılı Posta ve Hızlı Kargo Taşımacılığı - Gümrük İşlemleri başlıklı genelgesi, posta eşyalarında uygulamanın nasıl yapılması gerektiği konusunda kapsayıcı nitelikte hazırlanmıştır.
Ülkemizde Posta İle Gelen Eşyalarda Vergi Muafiyeti Uygulanmakta Mıdır? Posta Eşyalarında Parasal Limit Ne Kadardır?
Posta yoluyla gelen kişisel veya hediyelik eşyaların muafiyet kapsamında getirmesinde uygulanan parasal limitler yıllar içerisinde değiştirilmiştir. 2009 yılında posta muafiyeti kapsamında 150 Euro’ya kadar kıymeti olan eşyalarda vergi muafiyeti uygulanırken, bu limit daha sonra 75 Euro’ya, sonrasında 30 Euro’ya, son olarak 22 Euro’ya düşürülmüş ve 2019 yılı itibariyle de muafiyet limiti tamamen kaldırılmıştır. Günümüzde yurt dışından posta yoluyla sipariş edilen eşyaların tamamından (Muafiyete konu başka bir maddede yer almaması kaydıyla) tek ve maktu oranlarda vergi tahsil edilmektedir.
Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla bir gerçek kişiye gelen ve ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen, kıymeti 30 Euro’yu geçmeyen eşya ile kıymeti 1500 Euro’yu geçmeyen ilaç cinsi eşyanın değeri üzerinden;
• a) Avrupa Birliği ülkelerinden doğrudan gelmesi halinde %30,
• b) Diğer ülkelerden gelmesi halinde %60,
oranında tek ve maktu bir vergi tahsil edilir.
Bu eşyalardan 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (IV) sayılı listede yer alan eşyalarda, yukarıda yer alan oranlara ilave %20 oranında vergi alınmaktadır. Yine TRT Bandrolüne tabi eşyalardan da ilgili yıl için belirlenen bandrol ücretleri tahsil edilmektedir.
ÖRNEK 1 : Fransa’dan kişisel kullanıma mahsus kıyafetler sipariş eden Muhammed Tuna ESMER, bu eşyalar karşılığında toplam 120 Euro ödeme yapmıştır. Yapılan bu işlem için gümrük idaresinde görevli muayene memuru ne kadar vergi hesaplamalıdır?
Eşyanın Gümrük Kıymeti = 120 Euro (Merkez Bankası 03.09.2024 tarihi itibariyle EUR/TL Döviz Satış Kuru 37,4996 TL)
120 * 37,4996 = 4.500 TL
4.500 * %30 = 1.350 TL olarak tek ve maktu vergi alınacaktır.
ÖRNEK 2 : Çin’de yerleşik Temu alış veriş sitesi üzerinden kişisel kullanıma mahsus ayakkabılar ve hediyelik eşyalar alan Ali Çağrı BİRİZKENT, bu eşyalar karşılığında toplam 85,99 Dolar ödeme yapmıştır. Yapılan bu işlem için gümrük idaresinde görevli muayene memuru ne kadar vergi tahakkuku çıkarmalıdır?
Eşyanın Gümrük Kıymeti = 85,99 Dolar Merkez Bankası 03.09.2024 tarihi itibariyle USD/TL Döviz Satış Kuru 33,9481 TL)
85,99 * 33,9481 = 2.919,2 TL
2.919,2 * %60 = 1.751,5 TL olarak tek ve maktu vergi alınacaktır.
Posta yoluyla (PTT aracılığıyla) getirilecek eşyaların limitlerinin 30 Euro’yu geçmemesine dikkat edilmelidir. Bu limiti aşan eşyalarda tek ve maktu vergi hesaplama usulü uygulanmamaktadır. Bununla birlikte posta yoluyla getirilen eşyaların ÖTV Kanunu 4. Sayılı listesinde yer alması durumunda yukarıdaki oranlara ilave %20, oranında tek ve maktu bir vergi tahsil edilmektedir.
30 Euro Üstünde Gümrüklü Eşya PTT’den Nasıl Çekilir?
Ticaret Bakanlığı meri mevzuat hükümleri çerçevesinde postada yer alan bir eşyanın tek ve maktu vergi ödemek suretiyle çekilebilmesi için kıymetinin 30 Euro üzerinde olmaması gerekmektedir. Kıymeti yasal limitin üzerinde olan PTT aracılığıyla gümrüğe sunulan yurt dışı eşyalarında ithalat rejim kararı hükümleri uygulanmaktadır. Gümrük muayene memurlarınca ilgili posta kolisi içerisinde yer alan eşyaların fiziki kontrolleri gerçekleştirildikten sonra, bu eşyaların kıymetinin 30 Euro üzerinde olduğu çeşitli belgeler veya kıymet araştırması yapılarak tespit edilmesi durumunda bu eşyalar için serbest dolaşıma giriş beyannamesi açılması yönünde yönlendirme yapılmaktadır. Bu tespitler üzerine söz konusu eşyaların gümrükten çekilebilmesi için eşya sahibinin bir gümrük müşavirine vekalet vermesi ve o yıl içerisinde bahse konu eşyaların ithalatında gerekli olan ithalat rejim kararı hükümlerinin normal usulde detaylı beyan usulüne göre beyan edilmesi gerekmektedir.
Gümrük muayene memurları posta kolileri içerisinde yer alan eşyaların ticari miktar ve mahiyet arz etmesi, aynı alıcı tarafından farklı zamanlarda ticari sayılabilecek miktarda çok kez sipariş verilmesi gibi durumlarda da basitleştirilmiş gümrük beyannamesi verilmesine izin vermeyerek normal usulde detaylı beyan usulüne göre beyanname verilmesine karar verecektir.
Posta Yoluyla Getirilmesi Yasak Ürünler Nelerdir?
Yurt dışından alınan eşyalar için kişilerin en çok merak ettikleri konulardan biri de posta yoluyla getirilmesi yasak eşyaların neler olduğu konusudur. Yasal mevzuat hükümlerine göre; posta yoluyla yurt dışından bazı ürünlerin getirilmesi kati suretle yasak kapsamına alınmıştır. Özellikle kadınların ağırlıklı olarak sipariş ettikleri kozmetik ürünlerinin posta yoluyla getirilmesi yasaklanmıştır. Elektronik sigara, nargile, alkollü içecekler, tütün mamulü ürünler, cep telefonları ve silahların posta yoluyla getirilmesi de yasak kapsamındadır. Bu kapsamında yapılan düzenlemeler şu şekildedir:
Kozmetik ürünlerinin posta yoluyla getirilmesi, 5234 sayılı Kozmetik Kanununun 2 inci maddesi kapsamında düzenlenmiş olup, ithali bu yolla mümkün kılınmamıştır. Parfüm, ruj, kremler, fondöten, allık, göz boyama müstahzarları vs. gibi ürünlerin posta yoluyla getirilmesi yasaktır.
2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun kapsamında bulunmamakla birlikte uyuşturucu ve uyarıcı etkiye haiz maddelerin posta ve hızlı kargo taşımacılığı yoluyla ithali ve ihracı mümkün bulunmamaktadır.
Alkol ve alkollü ürünler ile tütün ve tütün ürünleri, ısıtılarak ya da yakılarak tüketilenler ve nikotin içersin ya da içermesin tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan elektronik sigara ve elektronik nargile dahil her türlü mamul ve bu mamullerin tüketiminde kullanılan elektronik cihaz aksam, yedek parça ve solüsyonlarının Kararın 62 nci ve 86 ncı maddeleri kapsamında posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla ithali mümkün bulunmamaktadır.
Cep telefonunun posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla muafen veya vergileri ödenerek hiçbir surette getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Posta Yoluyla Getirilmesi Yasak Eşyalar
- Kozmetik Ürünleri,
- Uyuşturucu Maddeler,
- Uyarıcı Etkiye Haiz Maddeler,
- Alkol ve Alkollü İçecekler,
- Tütün ve tütün Ürünleri,
- Elektronik Sigara,
- Elektronik Nargile,
- Cep Telefonu,
- Silahlar,
- Tüfekler
