NÜFUSUNUN ÇOĞUNLUĞU MÜSLÜMAN OLAN ÜLKELERDE GÖRÜLEN VERGİ TÜRLERİ VE UYGULAMALARI: 10 ÜLKE BAZINDA ANALİZ VE DEĞERLENDİRME
Tolga ERTEM
Devletlerin en önemli gelir kaynaklarından birisi vergilerdir. En bilinen tanımıyla vergiler, devletin kamu harcamalarının finansmanını karşılamak amacıyla kişi ve kurumlardan ödeme güçlerine göre karşılıksız, zorunlu ve kanunlara dayalı olarak aldığı ekonomik değerlerdir.
Vergiler hayatın her alanında ve zamanında karşılaştığımız bir gerçekliktir. Bu gerçeklik Amerikalı siyasetçi ve diplomat Benjamin Franklin’in söylemiş olduğu şu sözle kendini göstermektedir: “Hayatta Kesin Olan İki Şey Vardır: ‘Ölüm ve Vergiler.’ Dünyada ölüm ve vergiler dışında, hiçbir şey kesin değildir.”
Hayatın her alanında ve zamanında bizimle olan vergilerle markette, restoranda, benzin istasyonunda ya da tatilde birçok kez farkında olarak veya olmayarak iç içe durumdayız. Bununla birlikte yılbaşı, sevgililer günü, anneler günü gibi zamanlar da vergiyle sık sık karşılaştığımız dönemler olarak kendini göstermektedir. Dünya tarihine baktığımızda din, dil, ırk, cinsiyet fark etmeksizin vergiler kimi zaman muafiyet ve istisnalar uygulansa da şu veya bu şekilde her din, dil, ırk, cinsiyet için uygulanagelmiştir.
Nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan 60 ülkeyle birlikte tüm dünyada 2 Milyar Müslüman nüfusu bulunmaktadır. Ramazan ayı içerisinde olmamız münasebetiyle de yukarıda da bahsettiğim üzere verginin hayatın her yerinde ve her anında yer alması nedeniyle Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelere ihracat yapacak veya oradan ithalat gerçekleştireceklere, yatırım yapacaklara bir ön ayak veya referans olma düşüncesiyle derli toplu bir şekilde bir maliyeci gözüyle “Nüfusunun Çoğunluğu Müslüman Olan Ülkelerde Görülen Vergi Uygulamaları: 10 Ülke Bazında Analiz ve Değerlendirme” adlı yazıyı kaleme alma nedenlerim olmuştur.
Bu kapsamda ülkemizle alakalı daha önce birçok makale ve köşe yazısı kaleme almış olmamdan ötürü ülkemiz dışında olan 10 ülke tarafımca seçilmiş olup (SUUDİ ARABİSTAN, BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ, KATAR, ÜRDÜN, CEZAYİR, FAS, PAKİSTAN, IRAK, ENDONEZYA, MALEZYA) bu ülkelerde hangi vergi türlerinin yer aldığı ile hangi vergi uygulamalarının yapıldığına ayrıntılı bir şekilde değinip değerlendirme ve sonuç bölümü ile yazımı sonuçlandırmayı planlamaktayım. Yukarıda saydığım ülkeler bazında sırasıyla tek tek açıklamaları yapmak sonuç ve değerlendirme bölümüne daha sağlıklı ve yerinde ulaşmamızı sağlayacaktır.
SUUDİ ARABİSTAN
Kurumlar Vergisi
Genel olarak, Suudi olmayan yatırımcılar Suudi Arabistan'da gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Çoğu durumda, Suudi vatandaşı yatırımcılar (ve Suudi vergi amaçları için Suudi vatandaşı olarak kabul edilen Körfez İşbirliği Konseyi [GCC] ülkelerinin vatandaşları) İslami bir değerlendirme olan Zekat ödemekle yükümlüdür. Bir şirket hem Suudi hem de Suudi olmayan çıkarlara aitse, Suudi olmayan çıkarlara atfedilebilen vergilendirilebilir gelirin kısmı gelir vergisine tabidir ve Suudi payı, Zekat'ın değerlendirildiği temele girer.
Gelir Vergisi Kanununa göre aşağıdaki kişiler gelir vergisine tabidir:
Doğrudan veya dolaylı olarak Suudi Arabistan/Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi üyesi olmayan kişiler ile petrol ve hidrokarbon üretimi yapan kişiler tarafından sahip olunan hisseler açısından yerleşik sermaye şirketi, aşağıdakiler hariç bu durumda altta yatan yerleşik şirket Zekâta tabi olacaktır:
Suudi Arabistan borsasında işlem gören yerleşik sermayeli bir şirketin, Suudi sermaye piyasasında işlem görerek spekülasyon amacıyla edindiği hisse senetleri.
Petrol ve hidrokarbon üretimi alanında faaliyet gösteren kişilerin, Suudi Arabistan borsasında işlem gören bir yerleşik sermaye şirketinde doğrudan veya dolaylı olarak sahip oldukları hisseler ile bu şirketlerin sermaye şirketlerinde doğrudan veya dolaylı olarak sahip oldukları hisseler.
Suudi Arabistan'da faaliyet gösteren yerleşik Suudi olmayan gerçek kişi.
Suudi Arabistan'da daimi bir kuruluş (DA) aracılığıyla faaliyet gösteren yerleşik olmayan kişi.
Suudi Arabistan sınırları içerisinde vergiye tabi başka geliri olan ancak PE sahibi olmayan yerleşik olmayan kişi.
Doğalgaz yatırım alanlarında faaliyet gösteren kişi.
Petrol ve diğer hidrokarbon üretimiyle uğraşan kişi.
Gelir vergisi oranı net düzeltilmiş kârın %20'sidir. WHT oranları %5 ile %20 arasındadır. Zekât, şirketin Zekât tabanına %2,5 oranında uygulanır. Zekât tabanı, Zekât amaçları için hesaplanan kuruluşun net değerini temsil eder.
Gelir vergisi oranının %20 olmasına rağmen, aşağıdaki iki faaliyetten elde edilen gelirin farklı oranlara tabi olduğu belirtilmelidir:
Petrol ve hidrokarbon üretiminden elde edilen gelir, %50 ile %85 arasında değişen oranlarda vergiye tabidir.
Doğal gaz yatırımında çalışan bir kişinin vergi matrahının, bu kişinin diğer faaliyetlerine ilişkin vergi matrahından bağımsız olması gerekmektedir.
1 Ocak 2018 tarihinden itibaren Gelir Vergisi Mevzuatında yapılan değişiklikle Doğal Gaz Yatırım Vergisi (DGV) hükümleri yürürlükten kaldırılmış olup; doğal gaz yatırımının Gelir Vergisi Mevzuatının genel hükümlerine göre (yüzde 20'lik genel gelir vergisi oranına tabi olmak üzere) vergilendirilmesi gerekmektedir.
Yerel Gelir Vergisi
Yukarıda belirtilen düzenli gelir vergisi veya zekat dışında gelir üzerinden yerel, eyalet veya il hükümeti tarafından alınan herhangi bir vergi yoktur.
Katma Değer Vergisi (KDV) ve ÖTV
KDV Kanunu ve uygulama yönetmelikleri yayımlanmış olup, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Çoğu mal ve hizmet için KDV oranı %5'tir, ancak bazı istisnalar geçerlidir. 1 Temmuz 2020'den itibaren standart KDV oranı hükümet tarafından %15'e çıkarıldı.
Suudi Arabistan'da ÖTV Kanunu 11 Haziran 2017 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, Suudi Arabistan'da ÖTV'ye tabi mallar olarak sadece tütün ürünleri (%100), meşrubatlar (%50) ve enerji içecekleri (%100) seçilmiştir.
Suudi Arabistan ÖTV Yasası'na uymak için, ÖTV'ye tabi malların üreticilerinin ve ithalatçılarının (Zekât, Vergi ve Gümrük Kurumu) ZATCA'ya kayıt yaptırmaları gerekmektedir. ÖTV Yasası kapsamına girmeye hak kazanan ve ZATCA tarafından verilen rehberliğe kayıt yaptırmayan ve uymayan işletmeler vergi kaçakçısı olarak değerlendirilecek ve cezalara çarptırılacaklardır.
Gümrük Vergisi
Gümrük vergileri, Suudi Gümrük düzenlemelerine uygun olarak ödeme tarihinde geçerli olan tarife oranlarına göre ithalata uygulanır. Gümrük vergileri ithal edilen malların fiyatına uygulanır. Bu fiyat, ödenen gerçek maliyete veya ihracatçı ülkenin para biriminde belirtilen kararlaştırılmış maliyete göre değerlendirilir. Fiyat, ihracat limanından nakliye için paketlenmiş ithal malların fiyatı ile Suudi limanına navlun ve sigorta maliyetinden oluşur ve beyan tarihinde Suudi Merkez Bankası (SAMA) tarafından yayınlanan döviz kurları üzerinden Suudi riyaline çevrilir. Bu prosedür gerçekleştirilemezse, ithal mallar tespit edilebilen en yakın karşılaştırılabilir değere göre fiyatlandırılır. Ağırlığa göre gümrük vergisine tabi olan ithal mallar, tarife cetvellerinde gösterilen brüt ağırlığa veya net ağırlığa göre değerlendirilir. Malların brüt ağırlığı, tüm iç ve dış paketleme malzemeleri dahil olmak üzere mal ağırlığını içerir. Malların net ağırlığı, malları ayırmak ve düzenlemek için kullanılan öğeler dahil olmak üzere tüm iç ve dış paketleme malzemelerini içermez.
Üretimde ortak girişimleri teşvik etmek için hükümet, yerel olarak üretilen kaliteli mallara rekabetçi ithalattan gümrük koruması sağlar. Oranlar %25 kadar yüksek olabilir.
Kaçakçılık mallarına uygulanan cezalar, müsadereden gümrük vergilerinin tahsiline, hapis cezasına kadar değişmektedir.
Stopaj Vergisi
Yerleşik bir taraftan veya bir PE'den yerleşik olmayan bir tarafa yapılan ödemeler, gerçekleştirilen hizmetler için WHT'ye tabidir. Oranlar, hizmet türüne göre %5, %15 ve %20 arasında değişir.
Stopajın, ödemenin yapıldığı ayı takip eden ayın ilk on günü içinde ödenmesi gerekir.
Yurt içi WHT oranı temettülerde %5, faizlerde %5 ve telif ücretlerinde %15'tir.
Bordro Vergisi
Suudi Arabistan'da bireysel gelir vergisi rejimi olmadığından, istihdamdan elde edilen kazançlar gelir vergisine tabi değildir. Maaş bordrosuna yalnızca sosyal sigorta vergisi ( aşağıya bakınız ) uygulanır.
Sosyal Sigorta Vergisi
Sosyal sigorta vergisi aylık olarak (i) temel ücret, (ii) nakit veya ayni konut yardımı ve (iii) komisyonlar üzerinden ödenir ve 45.000 Suudi riyali (SAR) üst sınırı vardır, Suudi olmayan çalışanlar için %2 olarak hesaplanır ve işveren tarafından ödenir. Suudi çalışanlar için oran %21,5'tir ve hem çalışan (%9,75) hem de işveren (%11,75) tarafından ödenir.
Gayrimenkul İşlem Vergisi (RETT)
Gayrimenkulün elden çıkarıldığı tarihteki durumu, şekli veya kullanım amacı ne olursa olsun, toplam gayrimenkul satış bedelinin %5'i oranında RETT uygulanır.
Buna, arazi ve üzerinde inşa edilen veya yapılan şey, elden çıkarmanın mevcut haliyle veya üzerine bir tesis kurulduktan sonra yapılmış olması, mülkün tamamının mı yoksa müstakil ev, ortak mülk, konut birimi veya diğer herhangi bir gayrimenkul türü gibi sadece bir kısmının mı elden çıkarıldığı ve elden çıkarmanın belgelendirilmiş olup olmaması fark etmez.
RETT, gayrimenkul zengini tüzel kişilerin (RETT amaçları için tanımlandığı şekilde) devri için de geçerlidir.
Kurallar, belirli durumlarda geçerli olabilecek bazı muafiyetler öngörmektedir.
Diğer Vergiler
Zekat kapsamına girenler hariç olmak üzere, damga vergisi, transfer, satış, ciro veya üretim vergisi yoktur; zekat kapsamına girenler ise yalnızca Suudi vatandaşlarına uygulanır.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
Kurumlar Vergisi
Emirlik düzeyindeki vergi kararnameleri uyarınca, gelir vergisi %55'e kadar oranlarla kademeli bir oran sistemi altında ödenir. Ancak, pratikte bu vergi kararnameleri uygulanmamıştır. Bunun yerine, yabancı bankaların şubeleri ayrı Emirlik düzeyindeki banka kararnameleri uyarınca %20 sabit oranda gelir vergisine tabidir. BAE petrol ve gaz ve petrokimya faaliyetlerinde bulunan şirketler, bireysel BAE imtiyaz sözleşmeleri veya mali mektupları uyarınca değişen oranlarda gelir vergisine tabidir.
1 Haziran 2023'te veya sonrasında başlayan her vergi mükellefinin yeni mali yılı için yürürlüğe giren Federal BAE CT Yasası, tüm Emirliklerde geçerlidir ve aşağıdaki muafiyetli kişiler hariç tüm ticari ve ticari faaliyetlere uygulanır (koşullara tabidir):
BAE hükümet kuruluşu.
BAE hükümetinin kontrolündeki kuruluş.
BAE'de madencilik faaliyetinde bulunan kişi.
BAE'de çıkarılmayan doğal kaynak işletmeciliği yapan kişi.
Nitelikli kamu yararı kuruluşu.
Nitelikli yatırım fonu.
Devletin yetkili makamının düzenleyici denetimine tabi olan ve Bakan tarafından belirlenebilecek diğer şartları taşıyan kamu emeklilik veya sosyal güvenlik fonu ya da özel emeklilik veya sosyal güvenlik fonu.
Devlet sınırları içinde kurulmuş ve belirli muafiyetli kişilerin tamamına sahip olduğu ve kontrol ettiği tüzel kişi.
Bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca verilecek kararla belirlenebilecek diğer kişiler.
BAE CT aşağıdaki oranlarda geçerlidir:
Vergilendirilebilir Gelir BAE CT oranı (%)
Vergiye tabi gelir 375.000 BAE dirhemini (AED) aşmamalıdır. 0
Nitelikli Serbest Bölge Kişisinin (QFZP) nitelikli geliri.
375.000 AED'yi aşan vergiye tabi gelir. 9
QFZP'nin niteliksiz geliri.
Katma Değer Vergisi (KDV)
Genel KDV oranı %5'tir ve çoğu mal ve hizmete uygulanır; bazı mal ve hizmetler %0 oranına veya KDV muafiyetine tabidir (belirli koşulların karşılanması şartıyla).
%0 KDV oranı, KDV uygulayan Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üye ülkeleri dışına ihraç edilen mal ve hizmetler, uluslararası taşımacılık, ham petrol/doğal gaz tedariki, konut amaçlı gayrimenkullerin ilk tedariki ve sağlık, eğitim gibi bazı özel alanlar için geçerlidir.
Ayrıca, 2020 tarihli 46 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, bir kişinin devlette bir aydan az bir süre kalması ve bu bulunmanın arzla etkin bir şekilde bağlantılı olmaması durumunda, bu kişi 'devlet dışında' sayılacak ve dolayısıyla sıfır oranlı hizmet ihracatı kapsamına girecektir.
Belirli finansal hizmetlere ve konut amaçlı gayrimenkulün müteakip tedarikine KDV muafiyeti uygulanır. Ayrıca, çıplak arazi ve yurtiçi yolcu taşımacılığındaki işlemler de KDV'den muaftır.
BAE Belirlenmiş (Serbest) Bölgelerinde (DZ'ler) kurulan şirketler arasındaki mallardaki belirli işlemler KDV'ye tabi olmayabilir. Ancak DZ'ler içindeki hizmet tedariki, BAE KDV mevzuatının genel uygulamasına uygun olarak KDV'ye tabidir.
BAE'de ikamet eden işletmeler için zorunlu KDV kayıt eşiği 375.000 AED ve gönüllü kayıt eşiği 187.500 AED'dir. BAE KDV'sinin tahsil edilmesi gereken tedarikler yapan yerleşik olmayan işletmeler için hiçbir kayıt eşiği uygulanmaz.
Belirli koşullar karşılandığı takdirde KDV gruplandırmasına izin verilir. KDV gruplandırma kurallarının BAE CT gruplandırma kurallarından farklı olduğunu ve bu grupların her zaman uyumlu olmayabileceğini unutmayın.
Vergi faturaları düzenleme ve KDV beyannameleri sunma (FTA tarafından yapılan tahsisata bağlı olarak üç aylık veya aylık bazda) zorunluluğu gibi belirli belge ve kayıt tutma gereklilikleri bulunmaktadır.
Fazla girdi KDV'si, prensip olarak, belirli bir prosedüre tabi olarak FTA'dan geri talep edilebilir. Alternatif olarak, KDV kredileri ileriye taşınabilir ve gelecekteki çıktı KDV'sinden düşülebilir.
KDV yükümlülüklerine uymayan işletmeler para cezalarına ve yaptırımlara tabi tutulabilir. Hem sabit hem de vergiye dayalı cezalar vardır.
Gümrük Vergisi
BAE'ye ithal edilen tüm mallar BAE Gümrük giriş gerekliliklerine tabidir ve BAE'nin geçerli gümrük tarifesi uyarınca sınıflandırmalarına göre gümrük vergisine tabidir veya gümrük vergisi muaftır. Tarife sınıflandırması ayrıca özel ithalat gereklilikleri için uygunluğu da belirler.
Genellikle, ithalatın maliyet, sigorta ve navlun (CIF) değerine %5 gümrük vergisi oranı uygulanır. Alkol ve tütün gibi belirli mallara başka oranlar uygulanabilir ve belirli muafiyetler ve muafiyetler de mevcut olabilir. Ayrıca, BAE, araba aküleri, seramik ve porselen karolar ve hidrolik çimento gibi belirli malların ithalatına anti-damping vergileri uygular. Anti-damping vergisi oranları, malların HS kodlarına ve ihracat ve/veya menşe ülkesine bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda, anti-damping vergisi malların CIF değerinin %67,5'idir.
BAE, GCC üye devletleri arasındaki gümrük ve ticaret engellerini kaldıran GCC Gümrük Birliği'nin bir parçasıdır. Ayrıca, BAE, Singapur, Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkeleri (yani Norveç, İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn), İsrail, Hindistan, Türkiye, Endonezya vb. gibi bir dizi Serbest Ticaret Anlaşması üye ülkesinden kaynaklanan ithalatlara gümrüksüz erişim sağlar.
ÖTV
BAE'de ÖTV oranları şu şekildedir:
Tütün ve tütün mamulleri, elektronik sigara cihaz ve gereçleri, elektronik sigara cihaz ve gereçlerinde kullanılan sıvılar ve enerji içecekleri için %100 garanti.
Gazlı ve şekerli içeceklerde %50 indirim.
Belediye veya Emlak Vergisi
Çoğu Emirlik, çoğunlukla yıllık kira değerine atıfta bulunarak mülklere belediye vergisi uygular. Vergiyi ödemek genellikle kiracıların yükümlülüğüdür. Bazı durumlarda, hem kiracılar hem de mülk sahipleri tarafından ayrı ücretler ödenir. Örneğin, Dubai Emirliği'nde, mülk üzerindeki belediye vergisi şu anda ticari mülkler için (mülk sahipleri tarafından ödenir) yıllık kira değerine %2,5 ve konut mülkleri için (kiracılar tarafından veya kiralanmıyorsa kira piyasa değerine göre sahipleri tarafından ödenir ) %5 olarak uygulanmaktadır.
Arazi veya gayrimenkul mülkiyetinin devrinde bir kayıt ücreti alınabilir. Örneğin, Dubai Emirliği'nde bir arazi kayıt ücreti, gayrimenkulün adil piyasa değerinin %4'ü oranında, Dubai Arazi Departmanı'na ödenmek üzere alınır. Dubai'de, kayıt ücreti gayrimenkul sahibi bir kuruluştaki hisselerin doğrudan veya dolaylı devrinde de uygulanabilir.
Bu vergiler her emirlik tarafından farklı şekilde uygulanmakta ve yönetilmektedir.
Damga Vergisi
Şu anda BAE'de ayrı bir damga vergisi bulunmamaktadır.
Bordro Vergisi
BAE'de kişisel gelir vergisi yoktur.
KATAR
Kurumlar Vergisi
Tamamen veya kısmen yabancı mülkiyetinde olan ve Katar'daki kaynaklardan gelir elde eden bir kuruluş Katar'da vergilendirilir. Ortak girişim durumunda, ortak girişimin vergi yükümlülüğü yabancı ortakların ortak girişimin karındaki payına bağlıdır. Şu anda, Katar vatandaşları ve Katar'da ikamet eden Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) vatandaşları tarafından tamamen sahip olunan bir kurumsal kuruluşa kurumlar vergisi (CIT) uygulanmamaktadır.
Vergiden muaf tutulmadığı takdirde, bir kuruluş Katar kaynaklı gelir elde etmişse, kuruluş yeri neresi olursa olsun Katar'da vergiye tabi tutulacaktır.
Vergilendirilebilir gelir genellikle %10'luk sabit bir CIT oranına tabidir; ancak bazı istisnalar mevcuttur.
Belirtilen özel durumlarda aşağıdaki vergi oranları uygulanır:
Katar hükümetiyle 1 Ocak 2010'dan önce özel bir anlaşmaya varılmışsa, anlaşmada belirtilen oran geçerli olmaya devam eder. Anlaşmada herhangi bir oran belirtilmemişse, %35'lik bir oran kullanılacaktır.2007 tarihli 3 sayılı Kanunda tanımlanan petrol faaliyetlerine ilişkin uygulanacak oran %35'ten az olamaz.
Katar'daki bir PE ile bağlantısı olmayan belirli hizmet faaliyetlerine ilişkin olarak yerleşik olmayanlara yapılan ödemeler, stopaj vergisine tabidir.
Yukarıdakilere ek olarak, halka açık kuruluşların tam mülkiyetli yan kuruluşları artık muafiyetsiz mülkiyet (yani yabancı veya muafiyetsiz Katarlı/Körfez İşbirliği Konseyi mülkiyeti) ölçüsünde vergilendirilmektedir. Daha önce, mükellefler arasında bu tür yan kuruluşların vergi muafiyeti olduğu algısı vardı.
Yerel Gelir Vergisi
Katar'da yerel, eyalet veya il düzeyinde gelir vergisi bulunmamaktadır.
Katma Değer Vergisi (KDV)
Şu anda Katar, Katar'daki operasyonlara KDV veya satış vergisi uygulamamaktadır. Ancak, Katar'da ortak bir GCC çerçevesi altında KDV'nin getirilmesinin yakın gelecekte getirilmesi bekleniyor. Öngörülen vergi oranı %5'tir.
Gümrük Vergisi
Gümrük vergileri, GCC ülkeleri dışından gelen mallara, normalde %5 oranında uygulanır. Bazen tütün ürünleri gibi belirli mal türleri için daha yüksek oranlar uygulanır. Bazen ithalat muafiyetleri mevcuttur.
Katar Devleti, Mart 2020'de, tüketiciye satış fiyatına yansıtılması koşuluyla, gıda ve tıbbi ürünlere yönelik altı aylık bir süre için gümrük vergisi muafiyeti içeren bir COVID-19 müdahale paketi yayınladı.
ÖTV
Katar, 1 Ocak 2019'dan itibaren ÖTV'yi uygulamaya koydu. ÖTV, aşağıdaki mallara ('ÖTV'li mallar') ilgili vergi oranlarında uygulanır:
Tütün ürünleri: %100.
Gazlı içecekler (aromalı olmayan gazlı su hariç): %50.
Enerji içecekleri: %100.
Özel amaçlı mallar: %100.
Özel amaçlı malların alkol ve domuz eti ürünlerini içerdiği anlaşılmaktadır ve bunlara şu anda ÖTV uygulanmaktadır. ÖTV mallarının ithalat ve ihracatı ile vergi deposu işletmeciliği yapan kişilerin ÖTV amaçları için kayıt yaptırmaları gerekecektir.
Maliye Bakanlığı, Kasım 2022'de tüketime sunulan ancak Katar'da tüketilmeyen vergiye tabi mallar için ödenen vergi iadesine ilişkin ek vakaların bir listesini sağlayan 12 2022 sayılı vergi iadesi Bakanlık Kararını yayınladı. Bu vakalar arasında hasarlı, kayıp veya çalınmış vergi malları ve yerel olarak satılan ancak Katar dışında tüketilmesi amaçlanan vergi malları (örneğin gümrüksüz mağazalarda satılacak mallar, uçakta tüketim) yer almaktadır.
Emlak Vergisi
Katar'da emlak vergisi yoktur. Ancak, mülkün tescili sırasında mal sahibi tarafından ve kiralamaların tescili sırasında ev sahibi tarafından hükümete ücret ödenmesi gerekebilir.
Transfer Vergisi
Katar'da devir vergisi yoktur. Ancak, devlet kuruluşlarının hisse devirleri, devir işleminin ticari sicilde güncellenmesinden önce Genel Vergi Dairesi'nden resmi bir 'İtiraz Yok Onayı' gerektirir.
Damga Vergisi
Katar'da damga vergisi yoktur.
Bordro Vergisi
Katar'da çalışanların maaşları, ücretleri ve ödenekleri kişisel gelir vergisine (KDV) tabi değildir.
ÜRDÜN
Satış Vergisi
Aşağıdaki işlemlere, katma değer vergisine (KDV) benzer şekilde %16 oranında genel satış vergisi uygulanır:
Mal veya hizmet satışı veya her ikisi.
Ürdün dışından veya Ürdün içindeki serbest bölge ve pazarlardan herhangi bir hizmet veya mal ithalatı.
Bazı kalemlere özel vergi oranları uygulanmaktadır.
Ürdün dışına, serbest bölge ve pazarlara, Akabe Özel Ekonomik Bölgesi'ne (ASEZ) ve kalkınma bölgelerine yapılan mal ve hizmet ihracat satışlarına sıfır oran uygulanmaktadır.
Satış vergisinden muaf olan mallar arasında ekmek, beş litreden az ambalajlı su, çay, şeker, altın, para ve elektrik yer alıyor.
Satış vergisinden muaf olan hizmetler aşağıdakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir:
Hava taşımacılığı.
Eğitim.
Kanalizasyon ve atıkların bertarafı.
Halk sağlığı ve benzeri faaliyetler.
Dini örgütlerin faaliyetleri.
Sosyal örgütlerin faaliyetleri.
Gümrük Vergisi
Ürdün'e ithal edilen belirli mallar gümrük vergilerine tabidir. Gümrük vergileri, Gümrük Tarifesi'nde belirtildiği gibi ithal edilen malların türüne ve kökenine göre değişir. Gümrük Tarifesi, Uyumlu Emtia Tanımlama ve Kodlama Sistemi'ne (HS Nomenclature) dayanmaktadır.
ÖTV
ÖTV, çimento, tütün ürünleri, şarap, alkollü içecekler, otomobil, bira, yakıt ve yağlayıcılar gibi belirli mal ve hizmetlere uygulanan özel satış vergisidir.
Emlak Vergisi
Ürdün'de her yıl ödenen bir emlak vergisi bulunmaktadır ve vergi oranı, mülkün konumuna ve büyüklüğüne, binalar söz konusu olduğunda ise yıllık kira bedeline bağlı olarak belediye tarafından belirlenmektedir. Emlak vergilerini devretmek; Gayrimenkul devirleri toplam %6 oranında vergiye tabidir.
Damga Vergisi
Ürdün'de her türlü sözleşme için damga vergisi ücreti %0,3 veya %0,6 oranında ödenir (tam oran sözleşme taraflarına bağlıdır).
Bordro Vergisi
Gelir Vergisi Kanunu'na göre bordro vergisi oranları %5 ile %30 arasında değişen kademeli oranlarda uygulanmaktadır.
Sosyal Güvenlik Vergisi
Sosyal güvenlik vergisi, işverene ve çalışana aylık maaşlar ve belirli ödenekler üzerinden sırasıyla %14,25 ve %7,5 oranında uygulanır. İşveren bu katkıları aylık olarak bildirmeli ve kesmelidir.
CEZAYİR
Katma Değer Vergisi (KDV)
Cezayir'de mal veya hizmet tedarikine KDV uygulanır. Cezayir'de yürütülen tüm ekonomik faaliyetleri kapsar. Standart KDV oranı %19'dur. İndirimli oran %9'dur ve yasa tarafından listelenen çeşitli temel kalemlere uygulanır.
Aylık KDV beyannameleri ve ödemeleri takip eden ayın 20'sine kadar yapılır.
Gümrük Vergisi
Cezayir ithalatlarında gümrük vergisi aşağıdaki oranlarda ödenir: gümrüksüz, %5, %15, %30 veya %60.
Ocak 2018'de ithalatı yasaklanan ekipmanların listesi yayımlandı.
Temmuz 2018'de, Tamamlayıcı Finans Hukuku (CFL) 2018 ile belirli malların ithalatını caydırmak için başka bir önlem getirildi. Bu amaçla, ithal edilen malların sınırlı bir listesi için ek bir geçici koruma hakkı ( Droit Additionnel Provisiore de Sauvergarde veya DAPS) oluşturuldu. DAPS oranları %30 ile %200 arasında değişmektedir.
2022 yılı için DAPS'a tabi 2.608 adet yeni mal listesi yayımlandı.
Petrol ve doğalgaz sektörüne ve Ulusal Yatırım Ajansı'nın (ANDI) teşvik vergisi rejimi kapsamındaki yatırımlara özel gümrük muafiyetleri ve geçici kabul rejimleri tanınmaktadır.
Cezayir ile serbest ticaret anlaşması imzalamış ülkelerden (örneğin Avrupa Birliği [AB] ve Arap Serbest Döviz Bölgesi [GZALE]) gelen malların gümrük tercihli rejiminden (azaltılmış gümrük vergisi oranları veya muafiyetleri) yararlandığını unutmayın.
ÖTV
Tüm tütün ürünlerine yüzde 10 ile 15 arasında değişen oranlarda ilave ÖTV uygulanıyor.
Elektronik sigaralar yüzde 40 oranında ÖTV'ye tabidir.
Kibrit ve çakmaklar %20 oranında ÖTV'ye tabidir.
Emlak Vergisi
Cezayir'de gayrimenkullere yıllık emlak vergisi uygulanır. Oranlar gayrimenkulün konumuna bağlıdır.
Servet Vergisi
Servet vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Varlıkların değeri (DZD) Oran (%)
100.000.000'dan az 0
100.000.001 ila 150.000.000 0,15
150.000.001 ila 250.000.000 0,25
250.000.001 ila 350.000.000 0,35
350.000.001 ila 450.000.000 0,50
450.000.000'dan fazla 1.00
Transfer Vergisi
Arazi, binalar ve devam eden işlere, tescil ücretleri için %5 oranında, arazi ve bina mülkiyet devrinin yayımlama formaliteleri için %1 oranında vergi uygulanır. Ayrıca, hisse senetlerinin veya taşınır varlıkların devrinde ve mevcut şirketlerin birleşme, bölünme, hisse sermayesinin artırılması veya azaltılmasında tescil vergileri uygulanır.
Damga Vergisi
Damga vergisi, çeşitli belge ve senetlerin düzenlenmesi de dahil olmak üzere yapılan işlemler üzerinden değişen oranlarda alınmaktadır.
Bordro Vergisi
PIT, maaş ve asimile edilmiş gelir (çalışan sosyal güvenlik katkıları hariç) üzerinden kademeli ölçek oranları uygulanarak (maksimum %35 oranında) kesilir. Ek olarak, eğitim vergisi ve çıraklık vergisi her biri bordro maliyetinin %1'i oranında alınır.
Sosyal Güvenlik Vergisi
Sosyal güvenlik katkıları brüt ücret üzerinden %35 oranında (işveren tarafından %26, çalışan tarafından %9) tahsil edilir.
Banka Yerleşim Vergisi
Hizmetlerin ithalatına %4 vergi ( Taxe de domiciliation bancaire ) uygulanır.
Bu vergi, miktarı 20.000 DZD'nin altında olmamak üzere, mal veya eşya ithalatında %0,5'e düşürülür.
Kirlilik Vergisi
Çevreye zarar verebilecek varlıklar kirlilik vergisine tabidir.
FAS
Fas Vergi Kanunu genel olarak Fas'ta elde edilen tüm gelirlerin ve sermaye kazançlarının Fas vergisine tabi olduğunu kabul etmektedir.
Şirketler, ticari gelirleri ile giderleri arasındaki fark üzerinden vergilendirilir. İşletmenin işletilmesinde ortaya çıkan işletme giderleri, özel olarak hariç tutulmadığı sürece genellikle düşülebilir.
2024 mali yılı için geçerli CIT oranları aşağıdaki gibidir:
Vergilendirilebilir gelir (MAD) CIT oranı (%)
0 300.000 15.0
300.001 1.000.000 20.0
1.000.001 100.000.000'dan az 25.5
100.000.000 veya daha fazla 33.0
Özel ve sektöre özgü CIT oranları
Sanayi faaliyeti yürüten şirketler için 2024 mali yılında uygulanacak kurumlar vergisi oranları aşağıdaki gibidir:
Vergilendirilebilir gelir (MAD) CIT oranı (%)
0 100.000.000'dan az 23
100.00.0 veya daha fazla 33
%20 oranı ise aşağıdakilere uygulanır:
Kontrollü yabancı şirket (CFC) statüsündeki şirketler.
Endüstriyel Hızlandırma Bölgelerinde (ZAI) faaliyet gösteren şirketler.
Devletle imzalanan anlaşma çerçevesinde 1,5 milyar Meksika Madalyası tutarında maddi varlık yatırımı yapmayı ve bunları on yıl süreyle muhafaza etmeyi taahhüt eden, 1 Ocak 2023 tarihi itibarıyla kurulan şirketler (kamu kuruluşları ve şirketleri ile bunların bağlı ortaklıkları hariç).
Kredi kuruluşları ve benzeri kuruluşlar, Bank Al Maghrib, CDG, sigorta ve reasürans şirketleri için CIT oranı 2023'ten 2026'ya kadar kademeli olarak artacak ve 2026 yılında %40'a ulaşacaktır.
Asgari Katkı
Tüm şirketlerde, cari sonuç ne olursa olsun ciro ve diğer hasılatların asgari %0,25'inden, ticari şirketler tarafından petrol ürünleri, gaz, tereyağı, yağ, şeker, un, su, elektrik ve ilaç satışları için yapılan işlemlerde ise %0,15'ten az olamaz.
Bu tedbirler 1 Ocak 2023 tarihinde veya sonrasında başlayan mali yıllar için geçerlidir.
Faaliyetlerin başlamasından itibaren ilk 36 ay içerisinde asgari katkı payı ödenmez.
Yerel Gelir Vergisi
Fas'ta gelir üzerinden alınan herhangi bir il veya yerel vergi bulunmamaktadır.
PAKİSTAN
Kişisel Gelir Vergisi
Pakistan, ikamet edenlerine dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergi koyar. Yerleşik olmayan bir birey, yalnızca Pakistan kaynaklı gelir üzerinden vergilendirilir; buna Pakistan'da alınan veya alındığı düşünülen veya Pakistan'da tahakkuk ettiği veya ortaya çıktığı düşünülen gelir de dahildir. Maaş, Pakistan'da gerçekleştirilen istihdamla ilgili olduğu ölçüde, nerede ödenirse ödensin, Pakistan kaynaklı gelir olarak kabul edilir.
Kişisel gelir vergisi oranları
Bireyin maaşından elde ettiği gelirin vergiye tabi gelirinin %75'ini aşması halinde aşağıdaki vergi oranları uygulanır:
Vergilendirilebilir gelir (PKR) Sütun 1'deki vergi (PKR) Fazlalık vergisi (%)
Üst (sütun 1) Sınır
0 600.000 0
600.000 1.200.000 5
1.200.000 2.200.000 30.000 15
2.200.000 3.200.000 180.000 25
3.200.000 4.100.000 430.000 30
4.100.000 700.000 35
Diğer durumlarda (bireyler ve kişi dernekleri [AOP'ler] için) aşağıdaki vergi oranları geçerlidir:
Vergilendirilebilir gelir (PKR) Sütun 1'deki vergi (PKR) Fazlalık vergisi (%)
Üst (sütun 1) Sınır
0 600.000 0
600.000 1.200.000 15
1.200.000 1.600.000 90.000 20
1.600.000 3.200.000 170.000 30
3.200.000 5.600.000 650.000 40
5.600.000 1.610.000 45
Yıllık vergiye tabi geliri 10 milyon PKR'yi aşan bireyler ve AOP'ler, gelir vergilerinin %10'una eşit bir ek ücret ödemek zorundadır.
Mesleki faaliyette bulunması kanunen veya mesleklerini düzenleyen kuruluşun tüzüğü gereği yasaklanmış bir meslek firması olan AOP'ler için azami %40 oranında vergi oranı öngörülmüştür.
Alıkoyma Gereksinimleri
Genel olarak, tüm vergi, maaşlı bireyler için yukarıda belirtilen oranlarda bireylere maaş ödendiğinde kaynakta kesilir. Farklı mallar, hizmetler ve bireyler ve AOP'ler tarafından sağlanan ve yürütülen sözleşmeler için, satıcının aktif bir vergi mükellefi olup olmamasına bağlı olarak değişen stopaj vergisi (WHT) oranları öngörülmüştür.
Yerel Gelir Vergisi
Maaşlar üzerindeki tek önemli vergi federal gelir vergisidir.
IRAK
Kurumlar Vergisi
Irak'tan elde edilen tüm gelirler, alıcının ikametgahına bakılmaksızın Irak'ta vergiye tabidir.
Irak'ta tüzel kişiler (ortaklıklar hariç) için sunulan etkili Kurumlar Vergisi (KV) sistemi, tüm gelir seviyelerinde %15'lik yasal bir KV oranına dayanmaktadır ve kademeli bir vergi oranı ölçeği bulunmamaktadır.
Ayrıca, Genel Vergi Komisyonu (GCT), bildirilen toplam gelire belirli bir oran uygulayarak varsayılan yaklaşımı benimser. GCT'nin bildirilen gelire varsayılan verginin en yüksek olanını veya bildirilen kârın/vergilendirilebilir kârın %15'ini (petrol ve gaz endüstrisi için %35, aşağıya bakınız ) uyguladığını unutmayın.
Yabancı Petrol Şirketi Gelirleri Vergisi
Irak'ta petrol ve doğalgaz üretim sektöründe ve ilgili endüstrilerde faaliyet gösteren yabancı petrol şirketleri, bunların şubeleri veya ofisleri ve alt yüklenicilerle yapılan sözleşmelerden elde edilen gelirler %35 oranında vergilendirilir.
Yerel Gelir Vergileri
Bildiğimiz kadarıyla Irak'ta gelir üzerinden yerel, eyalet veya il düzeyinde vergi alınmıyor.
Sosyal Güvenlik Katkıları
Sosyal güvenlik vergisi, yerel ve yabancı çalışanların maaşları ve yan haklarına, ödenekler düşüldükten sonra uygulanır. İşverenin katkısı %12'dir ve çalışanın katkısı net maaşlardan %5'tir. Prime olarak kategorize edilen işverenlerin katkısı %25 olacaktır.
Tüketim Vergileri
Satış Vergisi
2015'in başlarında yeni bir satış vergisi yasası çıkarıldı ve buna göre alkol ve tütün (sigara) için %300, seyahat biletleri için %15, arabalar için %15 ve mobil şarj kartları ve internet için %20 oranında satış vergisi uygulanacak. Bu, hâlihazırda %10 satış vergisine tabi olan lüks ve birinci sınıf restoran ve oteller tarafından sunulan hizmetlere ek olarak yapıldı.
Net servet/değer vergileri
Irak'ta net servet/değer vergisi yoktur.
Miras ve Hediye Vergisi
Miras aşağıdaki şekilde vergilendirilir:
İlk 20 milyon IQD: Muaf.
20 milyon IQD'den 30 milyon IQD'ye: %3.
30 milyon IQD'den 60 milyon IQD'ye: %4.
60 milyon IQD'den 90 milyon IQD'ye: %5.
90 milyon IQD'nin üstündekiler: %6.
Hediyelerin vergilendirilmesi belirsizdir, ancak normal PIT oranına tabi olabilir.
Emlak Vergisi
Tüm gayrimenkuller için yıllık gelir üzerinden %10'luk temel bir vergi hesaplanır ve gayrimenkul sahibinden veya uzun vadeli kiracıdan (beş yıl) tahsil edilir. Sahibinin veya uzun vadeli kiracının bulunamadığı durumlarda, gayrimenkulü işgal eden kişiye vergi uygulanır. Her gayrimenkul için yıllık gelirin, o gayrimenkule vergi uygulanmadan önce masraflar ve bakım için %10 oranında iskonto edildiğini unutmayın.
Lüks ve ÖTV
Irak Vergi Kanunu'nda ÖTV'ye ilişkin bir vergi hükmü bulunmamaktadır.
ENDONEZYA
Katma Değer Vergisi (KDV)
KDV yasası, hükümetin KDV oranını %5 ile %15 aralığında değiştirmesine izin verir. Birkaç istisna dışında, KDV, Endonezya içindeki mal ve hizmet teslimatlarına (satışlarına) 1 Ocak 2025'ten itibaren %12 oranında uygulanır. Mal ihracatındaki KDV sıfır oranlıyken, mal ithalatı 1 Ocak 2025'ten itibaren %12 oranında KDV'ye tabidir. Gümrük Bölgesi içinde Gümrük Bölgesi dışındaki müşteriler için gerçekleştirilen hizmetler yerel olarak teslim edilmiş sayılır ve bu nedenle 1 Ocak 2025'ten itibaren %12'lik normal KDV oranına tabidir. Sıfır oranlı KDV, ihraç edilen hizmetlere de uygulanır, ancak Maliye Bakanlığı (MoF) sınırlamasına tabidir. %0 KDV'ye tabi hizmet yelpazesi 1 Nisan 2019 itibarıyla aşağıdaki şekilde genişletilmiştir:
Gümrük Bölgesi dışında kullanılan taşınır mallara ilişkin hizmetler şunlardır:
Gümrüklü imalat hizmetleri,
Onarım ve bakım hizmetleri ve
İhracata yönelik malların nakliye hizmetleri.
Gümrük Bölgesi dışında bulunan taşınmaz mallara ilişkin inşaat danışmanlık hizmetleri şeklinde verilen hizmetler.
Çıktının Gümrük Alanı dışında kullanıldığı ve kullanımının yurtdışındaki bir alıcının talebine dayandığı diğer hizmetler. Bu hizmetler şunları içerir:
Bilgi ve teknoloji hizmetleri,
Bağlantı, uydular ve/veya veri bağlantı hizmetleri,
Ar-Ge hizmetleri,
Uluslararası uçuşlar için nakliye faaliyetleri için uçak ve/veya gemi kiralama,
İhracat amaçlı mal tedarik etmek için yerel satıcıların bulunmasına yardımcı olan ticaret hizmetleri ve,
Danışmanlık hizmetleri, muhasebe hizmetleri, mali denetim hizmetleri ve vergi hizmetleri gibi çeşitli hizmetler.
Birkaç istisna dışında, yurt dışındaki hizmet veya maddi olmayan malların ülkeye girişi veya tüketimi de 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren %12 oranında kendi kendine değerlendirilen KDV'ye tabidir.
Endonezya Gümrük Bölgesi'ndeki kullanıcılara e-ticaret sistemi üzerinden sunulan yabancı maddi olmayan mal ve hizmetlerin kullanımına 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren %12 oranında KDV uygulanacaktır.
Vergiye tabi malların konsinye olarak teslimi ve inbreng (yani hisse senetleri yerine sermaye teminatı amacıyla vergiye tabi malların transferi) KDV'ye tabi olmayan mal haline gelir.
Genel olarak, KDV tahsilatı tahakkuk ilkesine dayanır, buna göre KDV vergiye tabi mal veya hizmetlerin teslimi sırasında tahsil edilmelidir. Bu durumda teslimat terimi, malların riskinin ve mülkiyetinin devredildiği veya bir hizmet tesliminden elde edilen gelirin güvenilir bir şekilde tahmin edilebildiği veya ölçülebildiği zaman olarak tanımlanır. Tahakkuk sisteminde, gelir veya alacaklar, işlemin ödenip ödenmediğine bakılmaksızın, bir işlem gerçekleştiğinde kabul edilir. Gelir veya alacakların tanınması, bu tanınma için bir kaynak belge ve kayıt için bir temel olan ticari bir faturanın düzenlenmesiyle belirtilir.
KDV beyannamesi aylık olarak yapılır ve ödeme ve beyanname verme işlemi en geç vergiye tabi teslimatı takip eden ayın son gününe kadar yapılmalıdır.
Lüks Mal Satış Vergisi (LST)
KDV'nin yanı sıra bazı mallar (örneğin motorlu taşıtlar, lüks konutlar) ithalat sırasında veya üretici tarafından üçüncü tarafa teslim edildiğinde, hâlihazırda %10 ile %95 arasında değişen oranlarda LST'ye tabidir.
Damga Vergisi
Damga vergisi semboliktir ve belirli belgeler için 10.000 IDR sabit tutar olarak ödenir.
Kurumlar Vergisi
Yerleşik şirketler dünya çapındaki gelire göre vergilendirilir. Endonezya'da kalıcı bir kuruluş (PE) aracılığıyla ticari faaliyetler yürüten yabancı bir şirketin genellikle yerleşik bir vergi mükellefiyle aynı vergi yükümlülüklerini üstlenmesi gerekecektir.
Vergilendirilebilir işletme karları, belirli vergi ayarlamalarıyla değiştirilen normal muhasebe ilkeleri temelinde hesaplanır. Genellikle, vergilendirilebilir işletme karlarını elde etmek, toplamak ve sürdürmek için yapılan tüm harcamalar için bir indirime izin verilir. Muhasebe için gider olarak kaydedilen bir harcamanın vergi indirimi olarak hemen talep edilememesi durumunda bir zamanlama farkı ortaya çıkabilir ( Kesintiler bölümüne bakın ).
Yerleşik vergi mükellefleri ve yabancı şirketlerin Endonezyalı PE'leri, vergi yükümlülüklerini doğrudan ödemeler, üçüncü taraf kesintileri veya her ikisinin bir kombinasyonu yoluyla çözmek zorundadır. Endonezya'da PE'si olmayan yabancı şirketler, Endonezya kaynaklı gelirleri için vergi yükümlülüklerini, geliri ödeyen Endonezyalı tarafça vergi kesintisi yoluyla çözmek zorundadır.
Kurumlar Vergisi (KV) oranları
Net vergilendirilebilir gelire genellikle %22'lik sabit bir CIT oranı uygulanır. Ancak, belirli vergi nesneleri veya endüstriler özel vergi rejimlerine sahiptir.
Halka açık şirket indirimi
En az %40 oranında halka açık olma şartını ve bazı diğer şartları sağlayan halka açık şirketler, standart orandan %3 oranında vergi indirimi almaya hak kazanır ve bu da %19'luk bir etkin vergi oranı sağlar.
Küçük şirket indirimi
Küçük işletmeler (yani yıllık cirosu 50 milyar rupiyi [IDR] aşmayan kurum vergisi mükellefleri), brüt ciro bazında 4,8 milyar IDR'ye kadar vergiye tabi gelir üzerinden orantılı olarak uygulanan standart oranın %50'si oranında vergi indirimine hak kazanır. Brüt cirosu 4,8 milyar IDR'yi aşmayan belirli işletmeler cirolarının %0,5'i oranında nihai gelir vergisine tabidir.
Özel endüstriler ve faaliyetler
Endonezya'da sözleşmeye dayalı belirli imtiyazlar mevcuttur. Bunlara Üretim Paylaşım Sözleşmeleri (PSC'ler), İş Sözleşmeleri (CoW'ler) ve Madencilik İşletme Lisansları ( Izin Usaha Pertambangan veya IUP) dâhildir.
Petrol ve gaz akışında faaliyet gösteren şirketler genellikle PSC'lerine göre CIT hesaplamak zorundadır. PSC'ler, CIT'nin maliyet kurtarma prensiplerine veya genel CIT kurallarını daha yakından takip eden 'brüt bölünmeye' dayalı olduğu 'geleneksel' olabilir.
Metal, mineral ve kömür madenciliğiyle uğraşan belirli şirketler gelir vergisi hesaplaması için CoW'ler tarafından yönetilir. CIT oranları, düşülebilir giderler ve vergiye tabi gelirin nasıl hesaplanacağı ile ilgili olarak bunlara farklı hükümler uygulanabilir. Bu tür sözleşmeye dayalı imtiyazların 2009'da Madencilik Yasası'nın yürürlüğe girmesinden bu yana yeni madencilik projeleri için artık geçerli olmadığını unutmayın. Madencilik Yasası, madencilik projelerine genel olarak geçerli vergi yasalarının/düzenlemelerinin uygulanmasını şart koşar. Ancak, madencilik IUP'leri için belirli vergi düzenlemeleri de mevcuttur.
Bazı sektörler (örneğin nakliye, havayolları) vergi amaçları açısından varsayılan kar marjlarına tabidir.
Kişisel Gelir Vergisi
Bir vergi mükellefi genellikle dünya çapındaki gelir üzerinden vergilendirilir, ancak bu durum çifte vergilendirme anlaşmalarının (DTA) uygulanmasıyla hafifletilebilir. Ancak Omnibus Yasası, Gelir Vergisi Yasası'na, Endonezya'da vergi mükellefi olmaları nedeniyle yerel vergi mükellefi haline gelen yabancıların, belirli beceri gereksinimlerini karşılamaları halinde yalnızca Endonezya kaynaklı gelir (yurt dışında ödenmiş olsalar bile) üzerinden vergilendirilebileceğini belirten bir hüküm eklemiştir. Bu, yalnızca vergi mükellefi oldukları ilk dört yıl için geçerli olacaktır. Bu bölgesel vergi sistemi, yabancının yurtdışından gelir elde etmesi ve Endonezya ile kaynak ülke arasındaki geçerli vergi anlaşmasını kullanması durumunda geçerli olmayabilir. 12 ayda 183 günden fazla Endonezya dışında yaşayan ve belirli gereksinimleri karşılayan Endonezya vatandaşları da yabancı vergi mükellefi olarak kabul edilebilir.
Yerleşik olmayan kişiler, Endonezya kaynaklı gelirleri açısından %20 oranında genel bir WHT'ye tabidir. Ancak, bir DTA'nın yürürlükte olduğu durumlarda imtiyazlar mevcuttur.
Vergiye tabi gelire uygulanan oranlar aşağıda gösterilmiştir.
Bireysel vergi oranları
Vergilendirilebilir gelir (IDR*) Vergi oranı (%)
60 milyon IDR'ye kadar 5
60 milyon IDR'nin üstünden 250 milyon IDR'ye kadar 15
250 milyon IDR'nin üstünden 500 milyon IDR'ye kadar 25
500 milyon IDR'nin üstünden 5 milyar IDR'ye kadar 30
5 milyar IDR'nin üzerinde 35
* Endonezya rupisi
Kıdem Tazminatı Vergisi
Kıdem tazminatları aşağıdaki oranlarda ayrıca vergilendirilir*:
Vergilendirilebilir gelir (IDR) Vergi oranı (%)
50 milyon IDR'ye kadar 0
50 milyon IDR'nin üstünden 100 milyon IDR'ye kadar 5
100 milyon IDR'nin üstünden 500 milyon IDR'ye kadar 15
500 milyon IDR'nin üzerinde 25
* Oranlar kesindir ve yalnızca ödeme bir defada yapılırsa veya ödeme ardışık olarak yapılırsa en fazla iki yılda bir uygulanır. Üçüncü yıldan itibaren yapılan ödemeler için normal bireysel vergi oranları uygulanır.
Toplu Emeklilik Ödemeleri Üzerinden Vergi
Devlet tarafından onaylanmış bir emeklilik fonundan yapılan toptan emeklilik ödemeleri ve Badan Penyelenggara Jaminan Sosial Ketenagakerjaan'dan (BPJS Ketenagakerjaan) yapılan yaşlılık güvenliği tasarruf ödemeleri için nihai vergi oranları aşağıdaki gibidir*:
Vergilendirilebilir gelir (IDR) Vergi oranı (%)
50 milyon IDR'ye kadar 0
50 milyon IDR'nin üstünde 5
* Oranlar kesindir ve yalnızca ödeme bir defada yapılırsa veya ödeme ardışık olarak yapılırsa en fazla iki yılda bir uygulanır. Üçüncü yıldan itibaren yapılan ödemeler için normal bireysel vergi oranları uygulanır.
Yerel Gelir Vergisi
Endonezya'da bireysel gelir üzerinden yerel vergi uygulanmamaktadır.
MALEZYA
Kurumlar Vergisi
Hem yerleşik hem de yerleşik olmayan şirketler için, kurumlar gelir vergisi (CIT), Malezya'da tahakkuk eden veya Malezya'dan elde edilen gelire uygulanır. Yerleşik şirketler ayrıca Malezya'da alınan yabancı kaynaklı gelir üzerinden de vergilendirilir. Mevcut CIT oranları aşağıda verilmiştir:
Yerleşik şirketlerde;
ödenmiş sermayesi 2,5 milyon MYR veya daha az ve işletmeden elde edilen brüt geliri 50 milyon MYR'yi aşmayan İlk 150.000'de yüzde 15,
2,5 milyon MYR'den fazla ödenmiş sermayeye sahip başka bir şirketi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmeyen Sonraki 450.000'de yüzde 17,
ödenmiş sermayesi 2,5 milyon MYR'den fazla olan başka bir şirket tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilmemektedir ve 600.000'in üzerinde yüzde 17,
Ödenmiş sermayesinin en fazla %20'si doğrudan veya dolaylı olarak yabancı bir şirkete veya Malezya vatandaşı olmayan bir kişiye ait olanda da yüzde 24 vergi oranı uygulanır
Bunlarla birlikte yukarıda tanımlananların dışındaki yerleşik şirketler ile yerleşik olmayan şirketlere de yüzde 24 oranında kutumlar vergisi uygulanır.
Petrol Gelir Vergisi
Malezya'da petrol faaliyetlerinden elde edilen gelire %38 oranında petrol gelir vergisi uygulanır. Marjinal alanlardaki petrol faaliyetlerinden elde edilen gelire %25 oranında etkili bir petrol gelir vergisi uygulanır. Petrol faaliyetlerinden elde edilen gelire başka vergi uygulanmaz.
Yerel Gelir Vergisi
Malezya'da gelir üzerinden başka yerel, eyalet veya il hükümeti vergisi alınmamaktadır.
Satış Vergisi
Satış vergisi, kayıtlı bir üretici tarafından yerel olarak üretilen vergiye tabi mallara ve herhangi bir kişi tarafından ithal edilen vergiye tabi mallara uygulanan tek aşamalı bir vergidir. Satış vergisi genellikle bir ad valorem vergisidir. Belirli satış vergisi oranları şu anda yalnızca belirli petrol sınıflarına (genellikle rafine edilmiş petrol) uygulanmaktadır. Ad valorem oranları, mal sınıfına bağlı olarak %5 veya %10'dur.
Hizmet Vergisi
Hizmet vergisi, kayıtlı bir kişinin Malezya'da işini yürütürken sağladığı vergiye tabi hizmetler için alınan ve tahsil edilen bir tüketim vergisidir. Hizmet vergisi oranı, aşağıdakiler hariç olmak üzere tüm vergiye tabi hizmetler için %8'dir; bunlar %6'dır:
Yiyecek ve içecek hizmetlerinin sağlanması.
Telekomünikasyon hizmetleri.
Otopark hizmetleri.
Lojistik hizmetleri.
İthalat Vergileri
İthalat vergileri, ithalat vergilerine tabi olan ve ülkeye ithal edilen mallara uygulanır. İthalat vergileri genellikle ad valorem esasına göre alınır ancak belirli bir esasa göre de uygulanabilir. İthalat vergilerinin ad valorem oranları %2 ile %60 arasında değişir. Hammaddeler, makineler, temel gıda maddeleri ve ilaç ürünleri genellikle vergiye tabi değildir veya daha düşük oranlarda vergiye tabidir.
ÖTV
Malezya'da üretilen ve ithal edilen belirli bir dizi mala ÖTV uygulanır. ÖTV'ye tabi olan mallar arasında bira/stout, elma şarabı ve armut şarabı, pirinç şarabı, bal şarabı, denatüre edilmemiş etil alkol, brendi, viski, rom ve tafia, cin, tütün içeren sigaralar, motorlu taşıtlar, motosikletler, oyun kağıtları ve mahjong taşları bulunur.
ÖTV oranları, litre başına 1,10 MYR ve bazı alkollü içecekler için değerin %15'inden, motorlu taşıtların değerinin %105'ine kadar (motor hacmine bağlı olarak) değişmektedir.
Emlak Vergisi
Emlak vergisi, yerel devlet yetkilileri tarafından belirlenen gayrimenkulün yıllık brüt değeri üzerinden alınır.
Gayrimenkul Kazanç Vergisi (RPGT)
RPGT, gayrimenkul satışlarından elde edilen kazançlar üzerinden tahsil edilir ve şu şekilde tanımlanır:
Malezya'da bulunan herhangi bir arazi ve bu arazi üzerindeki herhangi bir hak, opsiyon veya diğer hak veya
Gerçek mülk sahibi bir şirket olan gerçek mülk şirketindeki (RPC) hisseler veya başka bir RPC'deki hisseler veya her ikisinin birleşimini elinde bulunduran ve toplam tanımlanmış değeri toplam maddi varlıklarının %75'inden az olmayan kontrol edilen bir şirkettir.
Şirketlere RPGT aşağıdaki şekilde uygulanır:
Satın alma tarihinden itibaren tutma süresi RPGT oranı (%)
Malezya'da kuruldu Malezya dışında kurulmuş
Üç yıla kadar 30 30
Dördüncü yılda 20 30
Beşinci yılda 15 30
Beş yılı aşan 10 10
1 Ocak 2024'ten itibaren sermaye kazanç vergisinin (CGT) uygulanmasıyla, RPGT, bir şirket, limited şirket (LLP), tröst kuruluşu veya kooperatif topluluğuna (bir Labuan kuruluşu hariç) CGT'ye tabi olan bir RPC'deki hisse senetlerinin elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar için uygulanmayacaktır.
Damga Vergisi
Malezya, alıcı/devralan tarafından ödenen damga vergisi uygular ve bu vergi, ücrete tabi enstrümanlar için geçerlidir. Mülklerin satışı/devri (hisse senetleri, paylar veya pazarlanabilir menkul kıymetler hariç) yüzde 1 ila 4, Hisse senedi, pay veya pazarlanabilir menkul kıymetlerin satışı/devri yüzde 0,1 ila 0,3, Hizmet/kredi sözleşmelerinde yüzde 0,5 oranında uygulanır.
Bordro Vergisi
Aylık Vergi Kesintisi uygulaması kapsamında, işverenlerin her ay çalışanların maaşlarından belirlenen miktarda vergiyi kesmeleri ve bu vergiyi her takvim ayının 15'inci gününden geç olmamak üzere vergi makamlarına iletmeleri gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Katkıları
Çalışanların Emeklilik Fonu (EPF)
Malezya EPF'si tüm Malezyalılar için zorunlu bir emeklilik planıdır. EPF, Malezya'da çalışan tüm Malezya vatandaşları ve daimi ikamet edenlerin zorunlu katkılarını kapsayan emeklilik birikimlerini alır ve yönetir. Malezyalı olmayan vatandaşlar ve daimi ikamet etmeyenlerin EPF'ye katkıda bulunması zorunlu değildir, ancak bunu yapmayı seçebilirler.
Katkıda bulunan Malezya vatandaşları ve daimi ikamet edenler (zorunlu) Gurbetçiler ve yabancı işçiler
Çalışanın maaşına katkı oranı (asgari)
İşveren Çalışan İşveren Çalışan
60 yaş altı:
Gelir > 5.000 MYR 12.0% 11.0% Kişi başı 5 MYR 11.0%
Gelir ≤ 5.000 MYR 13.0% 11.0% Kişi başı 5 MYR 11.0%
60 yaş ve üzeri:
Gelir > 5.000 MYR Malezyalı: %4,0;
Daimi ikamet eden: %6,0 Malezyalı: %0;
Daimi ikamet eden: %5,5 Kişi başı 5 MYR %5,5
Gelir ≤ 5.000 MYR Malezyalı: %4,0;
Daimi ikamet eden: %6,5
Sosyal Güvenlik Kurumu
Malezya'da ayrıca İş Kazası Planı'nı (EIS) ve Sakatlık Planı'nı (IS) yöneten bir Sosyal Güvenlik Örgütü (SOCSO) vardır. SOCSO kapsamı ve koruması Malezya vatandaşları ve daimi ikamet edenlerle sınırlıdır. Aylık bir katkı yapılmalıdır ve iki kategoriden birine girebilir:
Hem işveren hem de çalışan EIS ve IS'ye aylık katkılarda bulunur. Tutar, çalışanın aylık ücretlerine dayanır ve işveren için en fazla 104,15 MYR ve çalışan için 29,75 MYR ile sınırlıdır.
İşveren, EIS'ye yalnızca IS kapsamında yer almaya uygun olmayan çalışanlar için katkı sağlar ve tutar aylık maksimum 74,40 MYR ile sınırlıdır. Malezyalı işverenlerin tüm çalışanları (yabancı çalışanlar dahil) için SOCSO'ya aylık olarak katkı sağlaması gerekir. Ancak, istihdam veya görevlendirme düzenlemesi, gereksinimin çalışan üzerindeki uygulanabilirliğini etkileyebilir. Sonuç olarak, uygulanabilirliği belirlemek için her vakanın ayrı ayrı incelenmesi gerekir.
İnsan Kaynakları Geliştirme Vergisi
On veya daha fazla çalışanı olan tüm endüstri sektörlerindeki işverenler İnsan Kaynakları Geliştirme Fonu'na (HRDF) katkıda bulunmalıdır. Ödenmesi gereken vergi, çalışanların aylık ücretlerinin %1'i oranında aylık bazdadır.
Beklenmedik Kar Vergisi
Malezya Yarımadası'nda fiyatı ton başına 3.000 MYR'yi (1 Ocak 2025'ten itibaren 3.150 MYR) ve Sabah ve Sarawak eyaletlerinde ton başına 3.500 MYR'yi (1 Ocak 2025'ten itibaren 3.650 MYR) aşan ham palmiye yağı ve ham palmiye çekirdeği yağına vergi uygulanıyor.
Sözleşme Vergisi
İnşaat Endüstrisi Geliştirme Kurulu tarafından, sözleşme bedeli 500.000 MYR'nin üzerinde olan sözleşmeli işler için her kayıtlı müteahhite %0,125 oranında vergi uygulanır.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
İçerisinde bulunduğumuz Ramazan ayının kutsiyetini yaşarken bir maliyeci gözüyle nüfus yoğunluğu Müslüman olan 60 ülkeyle birlikte tüm dünyada 2 Milyar Müslüman nüfusu olduğunu göz önünde bulundurarak derli toplu bir şekilde Müslüman nüfusun yoğun olduğu ülkelere ihracat yapacak veya oradan ithalat gerçekleştireceklere, yatırım yapacaklara bir ön ayak veya referans olma düşüncesi ile kaleme aldığım yazımda; dünya ekonomisi açısından önem arz eden seçtiğim 10 ayrı ülkede hangi vergi türlerinin yer aldığı ile hangi vergi uygulamalarının yapıldığında ayrıntısı bir şekilde değindim. Sonuç olarak dini ve kültürel bağlarımızın olduğu ve hemen hemen çok yakın ya da ulaşılabilir bir mesafede yer alan bu ülkelerle ticari ilişkilerimizi geliştirmek, yakın işbirlikleri kurmak ve bu gelişimi teşvik çabaları bizlerin var olan potansiyelimizi katbekat üste çıkararak bu pazarları doğrudan etkileyip söz sahibi olma fırsatı sunacaktır.
Yararlanılan Kaynaklar
