İhracat bedeline göre iade sistemi

3065 sayılı Kanunun 32’nci maddesinde, imalatçılar tarafından yapılan ihracat işlemlerinden kaynaklı iadelerde, yüklenilen KDV yerine sektörler itibarıyla ihracat bedelinin belli bir oranına kadar iade yaptırma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Bu çerçevede 21.04.2022 tarihinde yayımlanan 41 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ de (sonraki kısımlarda tebliğ şeklinde anılacaktır) ihracat bedeline göre iade sistemi olarak adlandırılabilecek sistemin detaylarına yer verilmiştir.

Tebliğe göre sistemin temelini, sektör ayrımı yapılmaksızın imal ettikleri malları doğrudan ihraç eden imalatçılar ihracat teslimlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV tutarına bakılmaksızın ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutarı ile sınırlı olarak iade talep edebilmeleri oluşturmaktadır. Ayrıca bu uygulamanın ihtiyari olduğu, uygulamadan aşağıdaki vasıflara haiz olan imalatçıların faydalanabileceği belirtilmektedir.

İmalatçıların;

 - Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden(üretici belgesi) herhangi birine sahip olması,

 - İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,

- Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olmaları gerekmektedir.

İmalatçı vasfına haiz ihracatçıların faydalanabileceği söz konusu uygulamanın bazı sınırlamaları içerdiği görülmektedir. Bu sınırlamalar ise;

İhracatı gerçekleştiren mükellefin mutlaka imalatçı belgesine haiz olması, iade alınacak tutarın ihracat bedelinin %10 ile sınırlı olması ve bu tutarında mükellefin devreden KDV’sini aşmamasıdır.

İhracata Konu Edilen Malların Fason Olarak Üretilmesi

İmalatçılar, tebliğde belirtilen özelliklere(bir önceki başlıkta yer verilmiştir) sahip olunması neticesinde verilen imalatçı belgelerinde yer alan üretim kapasitesinde öngörülen ve imal edip ihraç ettikleri mallara ilişkin iadeyi talep edebileceklerdir. İmalatçı belgesinde yer alan üretim kapasitesine göre imal edilebilecek mallar ile bu kapsamda fason olarak imal ettirilen mallar için bu uygulamadan yararlanılabilir. Dolayısıyla, imalatçı belgesindeki üretim konusu malların tamamının fason olarak imal ettirilmesi, bu kapsamda iade uygulanmasına engel değildir. İmalatçılar, piyasadan hazır olarak satın alıp ihraç ettikleri mallar için bu uygulamadan yararlanamamaktadırlar.

Görüldüğü üzere imalatçı vasfına sahip mükellefler için imalatçı belgelerinde yer alan malların kısmen ya da tamamen fason olarak üretilmesi uygulamadan faydalanılmaya engel değildir. Burada KDV Genel Uygulama Tebliğinde fason imalatın “imal edilecek mal ile ilgili ana hammadde başta olmak üzere hammaddelerin fason iş yaptıranlarca temin edileceği” şartı ile fason imalat olarak kabul edildiği de dikkate alınmalıdır.

Diğer yandan tebliğ hükümde belirtildiği üzere aynı dönemde, imalatçıların 3065 sayılı KDV Kanunun 11/1-c veya geçici 17’nci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla teslimlerinin de bulunması, doğrudan ihraç ettikleri mallar bakımından söz konusu bu uygulamadan yararlanmalarına engel teşkil etmeyecektir.

İhraç Bedeli İçerisinde KDV’den İstisna Edilmiş Tutar Bulunması

İmalatçıların doğrudan ihraç ettikleri malların bünyesinde yurtiçi veya yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği malların bulunması halinde, ihracat bedeline ilişkin iadenin hesabında, ihracat bedelinden bu şekilde temin edilen malların bedeli düşülür. İade edilecek KDV kalan tutar dikkate alınarak belirlenir.

Görüldüğü üzere ihracat nedeni ile iade edilecek KDV tutarının hesabında KDV uygulanmadan alınan bir bedel bulunması halinde bu tutarın toplam ihracat tutarından ayrıştırılması gerekmekte, kalan ihracat bedelinin %10’una kadarlık kısmı ilgili dönem KDV tutarını aşmamak kaydı ile iadeye söz konusu olabilecektir.

Diğer bir önemli husus ise tebliğde açıklanan bu iade uygulaması kapsamında iade talep eden imalatçı vasfına haiz ihracatçıların, aynı ihracat teslimi ile ilgili olarak iadesini alamadığı tutar için ayrıca yüklenilen KDV tutarına göre iade talep etmelerinin mümkün olmamasıdır.

Konunun daha anlaşılır olması açısından durumu bir örnek yardımıyla açıklayacak olursak; imalatçı vasfına haiz bir ihracatçının, 100.000,00-TL tutarında mal ihracatı yaptığı, söz konusu ihracat için yüklenilen KDV tutarının 12.000,00-TL olduğu, devreden KDV tutarının ise 4.000,00-TL olduğu bir durumda;

Mükellefin ihracat bedelinin %10 (100.000,00*0,10)=10.000,00-TL.

Mükellefin bu dönem devreden KDV tutarı=4.000,00-TL olduğu için her ne kadar ihracat bedelinin %10’u 10.000,00-TL olmuş olsa da devreden KDV tutarı 4.000,00-TL olduğu için mükellefe iade edilecek tutar 4.000,00-TL ile sınırlı olacaktır. Mükellefin bu ihracat nedeni ile yüklendiği toplam KDV tutarından (12.000,00-TL) geriye kalan 8.000,00-TL’nin ise bu uygulama kapsamında iadesi talep edilmeyecektir. Çünkü uygulamanın temelinde ihracat teslimlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV tutarına bakılmaksızın, ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutarı ile sınırlı olarak iade talep edilebilmesi durumu vardır.

Söz konusu örnekte verilen ihracat bedelinin 70.000,00-TL’sinin herhangi bir KDV yüklenimi olmadan alınan mal bedellerinden oluştuğunu varsayarsak bu durumda iade edilebilecek KDV tutarı 100.000,00-70.000,00=30.000,00-TL*0,10=3.000,00-TL ile sınırlı olacaktır. (Devreden KDV tutarının(4.000,00-TL) altında kaldığı için iade edilebilecek tutar  %10 ile sınırlanmaktadır.)

İmalatçı vasfına haiz ihracatçı, bu uygulama yerine imal ettikleri ürünlerin ihracatına ilişkin olarak yüklenilen KDV’nin iadesini Genel Uygulama Tebliğin (II/A-1.1.4.1.) bölümü kapsamında (yüklenilen KDV tutarına göre iade) talep edebilirler. Ayrıca bir dönem bu uygulamadan yararlanan mükellefler diğer dönemlerde yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasından faydalanabilirler.

İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi

İhraç edilen malların geri gelmesi durumunda ithalat istisnasından faydalanılabilmesi için, bu uygulama kapsamında iade edilen tutarların gümrük idaresine ödenmesi veya bu tutar kadar teminat gösterilmesi gerekmektedir.

KDV iadelerine ilişkin uygulanacak bu yeni sistem 01.05.2022 tarihinden itibaren yapılacak işlemlere ilişkin iade taleplerine uygulanmak üzere 21/04/2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.