GÜNLÜK KİRALAMALARDA TURİZM AMAÇLI KONUT İZİN BELGESİ ZORUNLULUĞU

GÜNLÜK KİRALAMALARDA TURİZM AMAÇLI KONUT İZİN BELGESİ ZORUNLULUĞU

Günümüzde özellikle büyük şehirler ya da tatil beldelerinde, kısa süreli konaklamak isteyenlerin ağırlanması, iş veya tatil için seyahat edenlerin kalabilmesi için konut sahiplerinin evlerini günlük olarak kiraladıkları bilinmektedir. Bu durum her ne kadar konutlarını kısa sürelerle kiraya verenler ve bu konutları kiralayanlar açısından avantajlı gibi görünse de söz konusu kiralama yöntemi gerek güvenlik ve asayiş bakımından gerekse vergisel açıdan riskler taşımaktadır. Bununla birlikte bu durum haksız rekabeti ortaya çıkarabilmektedir. Konu ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda “25.10.2023 kabul tarih ve 7464 sayılı Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 02.11.2023 tarih ve 32357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İlgili Kanunun amacı; “konutların gerçek veya tüzel kişilere, turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi” olarak açıklanmış olup “konutların turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin genel esaslara, izin belgesi düzenlenmesine, idari yaptırımlara ve turizm amaçlı kiralanan konutların tabi olacağı mevzuata ilişkin hükümleri” kapsamaktadır. Söz konusu Kanunun 1. Maddesinde belirtildiği üzere tek seferde yüz günden fazla süreli yapılan kiralamalar bu Kanunun kapsamı dışında kalmaktadır(www.resmigazete.gov.tr, 2024).

            Kısa süreli kiralamaları genel olarak geçici kiralamaya ihtiyaç duyanlar(yerli, yabancı turistler ile fuar, sergi veya iş amaçlı gezilere katılanlar), otel, motel ve pansiyon benzeri kontrol yapılan yerlerde kalamayanlar ile illegal faaliyetler yürütme ihtiyacı duyan müşteriler tercih etmektedir. Türkiye’de kiralama işlemlerinin %25’e yakınının kısa süreli kiralamalardan oluştuğu bilinmekle birlikte Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu konuya ilişkin herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktaydı. Ekonomi ve güvenlik bakımından önemli bir gelişme sayılabilecek olan 7464 sayılı Kanun ile kayıt dışılığın önlenmesi ile oluşabilecek haksız rekabetin, güvenlik sorunlarının ve illegal faaliyetlerin engellenmesi amaçlanmaktadır.

           Günlük ev kiralaması konusuna ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılan yasal düzenleme sonucu günlük kiralama yapılan evler pansiyon statüsüne dâhil edilmişti. Ekim/2023 döneminde yayımlanan Kanun ile birlikte 2024 yılından itibaren günlük ev kiralanabilmesi için Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesi alınması zorunlu kılınmıştır. Vergi kaybının da önlenmesi amacıyla uygulamaya sokulan düzenleme ile günlük kiralanan evler pansiyon kapsamında ruhsatlanacak olup konaklama yapacak olan şahısların kimlik bilgileri emniyete bildirilecektir. Bu durum hem usulsüz olabilecek işlemlerin önüne geçilmesine vesile olacak hem de aranan kişilerin ve kanun kaçaklarının saklanmasını engelleyerek kolaylıkla bulunabilmelerini sağlayacaktır.

           Kanuna göre Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesi yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilmektedir. Başvurular ise e-Devlet üzerinden yapılacak olup fiziksel başvurular kabul edilmeyecektir. Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesine konut/daire malikleri, intifa hakkı sahipleri ile üst hakkı sahipleri olan gerçek ve tüzel kişiler ile yönetim işletmesi ve seyahat acentesi olan ticari işletmeler başvurabilmektedir. Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir.

      - Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde izin belgesi almak üzere Bakanlığa başvurulması zorunludur. İzin belgesi düzenlenmesi işlemleri, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde sonuçlandırılmaktadır.

      - Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başvurusu kabul edilenlere belli bir ücret karşılığı plaket verilmekle birlikte söz konusu plaketin konutun girişine asılması zorunlu tutulmaktadır.

        -  Turizm Amaçlı Konut İzin Belgesinin alınabilmesi için bağımsız bölümün bulunduğu binanın tüm kat malikleri tarafından oy birliği ile alınan kararın ibrazı gerekmektedir.

        - Birden fazla bölüm içeren binalardan oluşan konut sitelerinde yalnızca turizm amaçlı kiralama yapılan konutun bulunduğu bina için oy birliği kararı gereklidir.

        - İzin belgesi sahiplerinden kiralanan konutun kullanıcıları tarafından kendi nam ve hesaplarına üçüncü kişilere kiralanması veya kendi adına mesken olarak kullanılmak amacıyla kiralanan konutun kiracısı tarafından kendi nam ve hesabına turizm amaçlı üçüncü kişilere kiralanması yasak olup bu durumda yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.

        - İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı kiralanan konutları kiraya verenlere, kiralama yapılan her bir konut için yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır ve izin belgesi alarak faaliyette bulunmaları için on beş gün süre verilir. Verilen on beş günlük süre sonunda izin belgesi alınmaksızın turizm amaçlı kiralama faaliyetine devam edenlere beş yüz bin Türk lirası idari para cezası uygulanır ve izin belgesi alarak faaliyette bulunabilmesi için bir kez daha on beş gün süre verilir.

        Özet olarak, konut sahipleri, günlük kiralama işlemlerini, yasal prosedürler ile uğraşamamak, uzun vadeli kiralamalara nazaran günlük kiralamalarda daha yüksek meblağlar kazanmak, vergisel işlemlerden kaçınmak veya kiracıyı evden çıkarma/çıkaramama gibi sorunlar ile uğraşamamak benzeri nedenlerle tercih ederken, bu şekilde kiralanan evleri kiralayanlar ise genellikle aynı şartları taşıyan otel ve pansiyonlara nazaran daha uygun fiyata kiralanması ve konumu itibariyle genel olarak şehir merkezlerine daha yakın olması gibi sebeplerle kullanmaktadır. Ancak günlük kiralama işlemleri, yasadışı suçlar sebebi ile saklanma ve barınma amaçlı kullanıma imkân sağlanması, apartmana devamlı girip çıkan farklı insanların huzursuzluk yaratabilmesi gibi durumlar nedeniyle emniyet ve güvenlik bakımından riskler barındırmakta olup vergisel olarak kayıplara ve kayıt dışılığa yol açmaktadır. Yasal düzenlemeler ile söz konusu sorunların önemli ölçüde ortadan kalkacağı ve günlük kiralık evler ile otelcilik sektörü arasında yaşanan haksız rekabetin azalmasını önleneceği düşünülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

7464 sayılı Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/11/20231102-16.htm. Erişim tarihi: 31.01.2024.

Konutların Turizm Amaçlı Kiralanması Faaliyetlerinin Düzenlenmesine İlişkin Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231228-1.htm. Erişim tarihi: 31.01.2024.