Vergi Rekortmenleri Listesinde Üst Sıraları Zorlayacak Yeni Aktörler Kripto Para Borsaları Olabilir Mi?

Kripto paraların yasaklanıp yasaklanmayacağı veya kanuni tanımının yapılıp yapılmayacağı konusu bir yana dursun, kripto para borsaları tarafından 2021 yılında ödenen vergiler düşünüldüğünde kripto para sektörünün gelir anlamında bütçeye olan katkısı rakamsal anlamda devasa boyutlara ulaşacak gibi görünmektedir.

KRİPTO PARA BORSALARININ GELİR KALEMLERİ

Bilindiği üzere Türkiye’de kripto para borsaları dendiğinde akla gelen ilk iki borsa, Paribu ve BtcTurk’tür. Bu iki borsanın dışında yerli borsa olarak bilinenler arasında Bitexen, Bitci, Felixo, Narkasa, Bitturk, Koinim yer almaktadır. Genel itibariyle borsaların gelir kalemlerinin başında, kullanıcıların yapmış oldukları kripto para alım satımları veya transferleri üzerinden yapılan işlemin rakamına göre belirli bir oranda alınan komisyonlar gelmektedir.

Örneğin Türkiye’nin işlem hacmi bakımından ikinci sırasında yer alan BtcTurk’te uygulanan komisyon oranları aşağıdaki gibidir;

Tablo: https://pro.btcturk.com/yardim/komisyonlar (S.E.T. 15.01.2022).

Kripto para borsalarının temel gelirini bir başka ifade ile kazancının çok büyük bir bölümünü kripto para alım satımına ve/veya transferine aracılık etmekten kaynaklı olarak işlem başına tahsil ettikleri komisyon gelirleri oluşturmaktadır. Bu komisyon gelirleri ilgili borsalar tarafından kurum kazancı olarak kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilmekte ve kurumlar vergisinin matrahını oluşturan en önemli kalem olma özelliğini taşımaktadır.

Borsaların mükellef olarak ödedikleri bir başka vergi de KDV’dir. Her bir komisyon geliri üzerinden KDV hesaplanmakta ve tahsil edilen KDV’ler vergi dairesine ödenmektedir. Aynı zamanda kira, serbest meslek erbabına yapılan ödemeler ve çalışanlara yapılan ücret ödemeleri üzerinden tevkif edilen kesintilerde vergi dairesine stopaj olarak ödenmektedir. Ayrıca yapılan çeşitli sözleşmeler üzerinde yazılı belirli paraya göre hesaplanan damga vergisi de yine bu borsalar tarafından yapılan vergi ödemelerindendir.

DÜNYANIN EN ZENGİN 11. İNSANI CHANGPENG ZHAO

            Küresel ölçekte işlem hacmi bakımından en büyük kripto para borsası olan Binance’in  CEO’su “CZ” mahlası ile bilinen Changpeng Zhao, dünyanın en zengin insanları listesinde 11. sıraya kadar yükselmiş durumda. ABD merkezli Bloomberg’de yer alan habere göre CZ, sahip olduğu net 96 milyar dolar serveti ile Elon Musk, Bill Gates ve Jeff Bezos gibi isimleri yakından takip ediyor. Üstelik söz konusu rakama sahip olduğu kripto para varlıkları dahil edilmemiştir. Sahip olduğu kripto para varlıklarda eklendiğinde kişisel servetinin yaklaşık olarak 135 milyar doları bulacağı tahmin edilmektedir.

            Rakamsal boyutun büyüklüğüne bakıldığında kripto varlık sektörünün sahip olduğu ekonomik büyüklüğün nedenli yüksek boyutlara ulaştığı oldukça ilgili çekici bir hale gelmiştir.

            PARİBU VE BTCTURK REKORTMENLER LİSTESİNE GİREBİLİR

            Türkiye özelinde değerlendirildiğinde, Paribu ve BtcTURK ün işlem hacimleri göz önüne alındığında 2021 kurumlar vergisi bakımından vergi rekortmenleri listesine bu iki borsa damga vurabilir.

            BtcTurk CEO’u Özgür GÜNERİ tarafından yapılan açıklamaya göre, BtcTurk tarafından 2021 yılında ödenen toplam vergi 965 milyon TL tutarında olup, neredeyse 1 milyar TL’ye yaklaşmıştır. Yine aynı açıklamada BtcTURK kullanıcı sayısının 2021 yılında 3 milyon artarak 4.5 milyon sayına ulaştığı, yine 2021 yılında toplam işlem hacminin yıllık bazda 1.7 trilyon TL, günlük ortalama işlem hacminin ise 4.7 milyar olduğu ifade edilmiştir.

            Türkiye’de işlem bakımından lider konumda olan Paribu tarafından ödenen vergi daha da fazla olmuştur. Yine Paribu CEO’su Yasin ORAL tarafından yapılan açıklamaya göre, 2021 yılında Paribu tarafından ödenen vergi 1.5 milyar TL’ye yakın olmuştur. Yine aynı açıklama da Oral, bu tutarın Türkiye’deki teknoloji şirketleri tarafından ödenen vergiler bakımından en büyükleri arasında olduğu ifade edilmiştir. Bu arada bu rakamların ilgili kişilerin beyanına dayandığını ve resmi verilere dayanmadığını açıklamada fayda bulunmaktadır.

Bilindiği üzere, kurumlar vergisi ve gelir vergisi tahakkukları dikkate alınarak her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından vergi rekortmenleri açıklanmaktadır. Bu açıklamada liste halinde 100 kişilik gerçek kişi ve kurumlar bulunmaktadır. Genel olarak bu listenin ilk sıralarında bankalar yer almaktadır. Bankaların işlem hacimleri ve içerisinde bulundukları sektör büyüklüğü göze alındığında bu durum normal olarak karşılanmaktadır.

Kripto para borsalarının ödedikleri vergileri yapılan açıklamalar özelinde değerlendirirsek yeni yıllarda vergi rekortmenleri arasında Türkiye’de faaliyette bulunan kripto para borsalarını görmek doğal bir hal alacak gibi görünmektedir.  Hatta bu borsaları küçük ve orta ölçekli bankaların önünde vergi rekortmenleri listesinde görecek olursak şaşırmamak lazım…