Özel Tüketim Vergisinde İndirim Mekanizmasının İşleyişi

12.06.2002 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 01.08.2002 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusu” başlıklı ilk maddesinde özel tüketim vergisinin bir defaya mahsus olarak uygulanacağına vurgu yapılmıştır. Verginin bir defaya mahsus uygulanmasını alt mevzuatta ayrıntıları belirlenen indirim müessesesi sağlamaktadır.

ÖTV indirimine ilişkin ana düzenleme kanunun 9. maddesinde hüküm altına alınmıştır. “Vergi indirimi” başlıklı maddede “Özel tüketim vergisine tâbi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen vergi, Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilir.” hükmü yer almaktadır. Madde metninden anlaşılacağı üzere kanunla indirim müessesesinin yalnızca adı konulmuş, uygulamanın ayrıntılarının belirlenmesi için yetki Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiştir.

(I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Yer Alan Düzenlemeler

            Tebliğde yapılan düzenlemede ÖTV mükelleflerinden vergisi ödenerek satın alınan (I) sayılı listede yer alan bir malın aynı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde, üretimde kullanılan mala isabet eden ÖTV tutarının, üretilen mal üzerinden hesaplanan ÖTV tutarından indirilebileceği; bu şekilde indirim konusu yapılabilecek azami ÖTV tutarının satın alınan malların imalatta girdi olarak kullanılması suretiyle üretilen malın teslimine ilişkin hesaplanan ÖTV tutarını geçemeyeceği belirtilmiştir. Bununla birlikte ÖTV ödenerek satın alınan malların aynı listede yer alan vergiye tabi başka bir malın imalinde kullanılması sonucu, ödenen verginin tamamının hesaplanan vergiden indirilememesi durumunda indirilemeyen vergi mükellefe iade edilmeyecek ancak ilgili mevzuat çerçevesinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.

            Tebliğde genel indirim mekanizmasının yanı sıra (B) cetvelinde yer alan mallar için özel bir düzenleme yapılmıştır. (I) Sayılı Listenin (B) cetvelinde yer alan malların imalatta kullanılması halinde uygulanacak ÖTV indirimine ilişkin yapılan ilk düzenleme olan 08.10.2012 tarih ve 25 seri no’lu ÖTV Genel Tebliği, 16.03.2015 tarihi itibariyle yürürlüğe giren (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği ile yürürlükten kaldırılmış ancak düzenleme aynen benimsenerek değişiklik yapılmamıştır. (B) cetvelinde yer alan mallara ilişkin yapılan bu düzenleme kapsamında, genel indirim uygulamasının aksine, indirilemeyen ÖTV tutarlarının iadesi talep edilebilmektedir.

(I) Sayılı Listenin (B) Cetvelindeki Malların Bu Listeye Dâhil Olmayan Malların İmalinde Kullanılması

            2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki vergi tutarları uygulanarak teslim edilen malların, (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde imalatçılar tarafından kullanılması halinde, imalatta kullanılan mallar için bahse konu maddede G.T.İ.P. numaraları itibariyle karşılarında gösterilen oran ile daha önce uygulanan vergi tutarının çarpılması suretiyle hesaplanan vergi tutarlarının uygulanacağı öngörülmüştür. Söz konusu mallara daha önce uygulanan vergi tutarları ile bu mallar için yukarıda belirtilen oranlara göre hesaplanan vergi tutarları arasındaki fark mükelleflere iade edilebilecektir.

            Bu uygulamadan faydalanılabilmesi için ÖTV mükelleflerinden satın alınan malların satın alma tarihini (ÖTV'ye tabi olmayan malların imalinde kullanılmak üzere ithal edilen malların ise ithal tarihini) takip eden aybaşından itibaren 12 ay içinde imalatta kullanılması, yine aynı süre içerisinde iade talep edilmesi ve iade talebinde bulunan mükelleflerin ‘sanayi sicil belgesi’ sahibi imalatçılar olması gerekmektedir.

(I) Sayılı Listenin (B) Cetvelindeki Malların Aynı Cetvelde Yer Alan Malların İmalinde Kullanılması

2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki vergi tutarları uygulanarak teslim edilen malların, aynı cetvelde yer alan vergi tutarı daha düşük malların imalinde imalatçılar tarafından kullanılması halinde, bu mallar için imal edilen malın tabi olduğu ÖTV tutarının uygulanacağı öngörülmüştür. Söz konusu malların teslim tarihi itibariyle uygulanan vergi tutarları ile imal edilen malın tabi olduğu vergi tutarı arasındaki fark iade edilebilecektir.

Bu uygulamadan faydalanılabilmesi için ÖTV mükelleflerinden satın alınan malların satın alma tarihini takip eden aybaşından itibaren 12 ay içinde imalatta kullanılması, imal edilen malın teslimine ilişkin verginin beyan dönemini takip eden aybaşından itibaren 6 ay içinde iade talebinde bulunulması ve iade talebinde bulunan mükelleflerin ‘sanayi sicil belgesi’ sahibi imalatçılar olması gerekmektedir.

Baz Yağların İhracata Konu Edilecek Madeni Yağ veya Yağlama Müstahzarı İmalinde Kullanılması

2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın 3 üncü maddesinde, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki vergi tutarları uygulanarak teslim edilen G.T.İ.P. numaraları yazılı baz yağların; yine aynı maddede G.T.İ.P. numaraları ile yer alan malların imalinde kullanılması ve imal edilen malların aynı Kanunun 5 inci maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca ihraç edilmesi veya 8 inci maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca teslim edilerek ihracının gerçekleştirilmesi halinde, ÖTV tutarının 0,0500 TL/Kilogram olarak uygulanacağı öngörülmüştür. Buna göre baz yağların teslim tarihi itibariyle uygulanan vergi tutarları ile 0,0500 TL/Kilogram arasındaki fark iade edilebilir.

Bu uygulamadan faydalanılabilmesi için ÖTV mükelleflerinden satın alınan baz yağların satın alma tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde imalatta kullanılması ve imal edilen malların aynı süre içerisinde ihraç edilmesi veya ihraç kayıtlı olarak teslim edilmesi gerekmektedir. Ayrıca ihraç kayıtlı olarak yapılan teslimlerde Kanunda belirtilen sürede malın ihraç edilmesi şarttır. Bununla birlikte iade talebinde bulunan mükelleflerin ‘sanayi sicil belgesi’ sahibi imalatçılar olması gerekmektedir.

(II), (III) ve (IV) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğlerinde Yer Alan Düzenlemeler

Tebliğlerde genel indirim mekanizmasının işleyişine vurgu yapılmış olup bunun yanı sıra ilgili listede yer alan malın [(II) sayılı listede taşıtın] imalinde kullanılmakla birlikte, Kanuna ekli diğer listeler kapsamında olan mallar dolayısıyla ödenen ÖTV’nin taşıtın tesliminde hesaplanan ÖTV’den indiriminin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Öte yandan, indirim konusu yapılamayan veya indirim yoluyla telafi edilemeyen ÖTV, ilgili mevzuata göre maliyet veya gider unsuru olarak dikkate alınabilecektir.