Vergi Tekniği Yönünden İhracat ve Üretim Firmaları için Getirilen %1 Kurumlar Vergisi İndiriminin Değerlendirilmesi

04.01.2022 tarih 2/4065 esas no.lu Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile ihracat ve üretim firmaları için bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına münhasır olmak üzere %1’lik Kurumlar Vergisi indirimi öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Söz konusu Kanun teklifinde yer alan yazımıza konu metin aşağıya alınmıştır.

“Madde 15

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

(7) İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına Kurumlar Vergisi oranı %1 indirimli uygulanır.

(8) Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır. Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre ayrıca indirim uygulanmaz.

(9) Yedinci ve sekizinci fıkralardaki indirimli oranlar, madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır.”

Kurumlar Vergisi Kanunu 15. Maddeye eklenen 9. Fıkra ile son dönemde hem hesap dönemleri hem de vergi mükelleflerinin faaliyet alanları bakımından farklılaştırılan kurumlar vergisi oranları ile ilgili karışıklık yaşanmasının önüne doğrudan kanuni düzenleme ile geçildiği anlaşılmaktadır.

Diğer yandan ise Kurumlar Vergisi indirimine konu kazancı yanında yürüttüğü başka faaliyetleri de olması durumunda diğer yürütülen faaliyetlerden elde edilen hasılatın ve diğer faaliyete ihdas edilen giderlerin tespiti ve ortak giderlerin ayrıştırılması vergi mükellefleri açısından bir hesap karmaşası yaratacaktır ki kazançların nasıl ayrıştırılacağına ilişkin kanun metninde izahat da yapılmamıştır. 

Tali düzenlemeler ile detaylandırılması gerekmekte olan bu durum, çerçevesi belirlenmeksizin düzenlenen kanun metinleri sonucu yapılan diğer idari düzenlemelerde olduğu gibi hukuki ihtilaflara yol açabilecektir.

Her 1 Milyon TL Hasılat İçin Ortalama Bin TL Vergi Avantajı Sağlanmaktadır.

TCMB tarafından yayımlanan sektör bilanço analizlerine göre orta ölçekli firmalar yönünden 2020 yılında emtia ticaretinde bulunan firmalar için ortalama %2.5, üretim/imalat faaliyetinde bulunan için ortalama %7.5 vergi öncesi karlılık oranı hesaplanmıştır. Her iki iş kolu için de iyimser bir tahminle %10 gibi bir vergi öncesi karlılık sağlandığı düşünüldüğünde aşağıda yer alan örnek gelir tablosu üzerinden de görüleceği üzere elde edilen hasılatın BİNDE BİRİ tutarında veya her 1milyon TL hasılat için 1Bin TL Kurumlar Vergisi indirimi yoluyla avantaj sağlanması öngörülmektedir.

 İhracatçılar İçin Halihazırda Götürü Gider Müessesesi Yürürlüktedir.

Öte yandan ihracatçılara yönelik olarak götürü gider müessesesi yürürlüktedir. Gelir Vergisi Kanunun İndirilecek Giderler başlıklı 40. Maddesinde “1. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler.  (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)” denilmektedir.

Anılan kanun maddesi ile ihracatçılar, gerçekleştirdikleri faaliyete ilişkin hasılatlarından düşürdükleri tüm giderlere ilaveten döviz olarak elde edilen ihracat tutarının BİNDE BEŞini hali hazırda indirim (gider) konusu yapabilmektedirler ki bu durum, %20 Kurumlar Vergisi uygulandığında hasılat üzerinden BİNDE BİR oranında vergi indirimine tekabül etmektedir.

SONUÇ

Yürürlükte olan böyle bir müessese var iken kanun teklifi ile getirilen indirim mekanizması sonucunda söz konusu faaliyetleri yürüten firmalar nezdinde elde edilen cironun BİNDE BİRİ kadar yaratacağı öngörülen vergi desteği,  son dönem gerçekleştirilen düzenlemeler ile farklılaştırılan Kurumlar Vergisi oranlarına yeni bir indirim müessesesi getirerek verginin açıklığı ve basitliği ilkesinden uzaklaşma sonucunu doğurmakla birlikte yarattığı ekonomik sonuç itibariyle müteşebbisleri ihracat ve üretime yönlendirecek motivasyonu sağlamaktan da uzak kalacağı düşünülmektedir.

 Bu bakımdan GVK’nın 40. Maddesinde yer alan kanun metnine, üretim faaliyetlerinde bulunan mükelleflerin de bu indirim mekanizmasından faydalanacağının eklenmesi ve binde beş tutarının örneğin BİNDE 10 olarak revize edilmesinin vergi kanunlarının bütünlüğü, açık ve anlaşılır olması yönünden mevcut kanun teklifine nazaran daha faydalı olacağı kanaatindeyiz.